Vì sao số người bị bệnh gan lại gia tăng trong đại dịch COVID-19?

Theo số liệu từ các bệnh viện tại Mỹ, số trường hợp nhập viện do viêm gan, suy gan gia tăng đáng kể trong 2020, mà một phần nguyên nhân chính là do đại dịch COVID-19 gây ra…

Tại Mỹ, bệnh gan do rượu ngày càng gia tăng ngay cả trước khi dịch COVID-19 xuất hiện, với khoảng 15 triệu người được chẩn đoán và số trường hợp phải nhập viện đã  tăng gấp đôi trong thập kỷ qua.

Tuy nhiên, khi đại dịch COVID-19 bùng phát, tỷ lệ người bị bệnh gan đã gia tăng đáng kể. Theo Tiến sĩ Brian Lee, một bác sĩ ghép gan cho biết, số người nhập viện vì bệnh gan do rượu tại Bệnh viện Keck thuộc Đại học Nam California đã tăng 30% trong năm 2020 so với năm 2019. Tương tự, tỷ lệ này tăng lên tới 50% kể từ tháng 3/2020 tại các bệnh viện liên kết với Đại học Michigan, Đại học Northwestern, Đại học Harvard và Hệ thống Y tế Mount Sinai ở New York.

Cơ chế tổn thương gan do rượu

Uống nhiều rượu dẫn đến một loạt các bệnh về gan liên quan đến các sản phẩm độc hại được sinh ra trong quá trình chuyển hóa ethanol. Trong thời gian ngắn, những sản phẩm này có thể gây ra tình trạng viêm gan, và lâu dài có thể dẫn đến gan nhiễm mỡ, gây ra xơ gan, ung thư gan.

Sự chuyển hóa rượu cũng tùy thuộc thể trạng mỗi người. Trong khi, một số người khác có thể uống nhiều mà chưa gặp tác dụng phụ, thì có người có thể xảy ra phản ứng miễn dịch nghiêm trọng tức thì và phải nhập viện.

Phụ nữ là đối tượng có nguy cơ cao hơn vì cơ chế chuyển hóa rượu chậm hơn và đối mặt với nhiều căng thẳng nhiều hơn trong đại dịch COVID-19.

Nguyên nhân nhập viện vì rượu trong mùa COVID

Các chuyên gia hàng đầu về bệnh gan và bác sĩ tâm thần học cho rằng sự cô lập, thất nghiệp và vô vọng liên quan đến COVID-19 đang dẫn đến sự bùng nổ, gia tăng các trường hợp nghiện rượu nhập viện do bệnh gan. 

Tiến sĩ Haripriya Maddur, một bác sĩ gan mật tại Northwestern Medicine cho biết, “nhiều bệnh nhân đã khỏe lại trước đại dịch, đã tránh được tái phát trong nhiều năm. Nhưng do đại dịch, giờ họ lại phải nhập viện“. 

Tiến sĩ Raymond Chung, bác sĩ gan mật tại Đại học Harvard và là chủ tịch Hiệp hội Nghiên cứu Bệnh gan Mỹ cho biết, xu hướng gia tăng bệnh gan do rượu ở những người dưới 40 tuổi “đã đáng báo động trong nhiều năm”. “Nhưng những gì chúng ta đang thấy bây giờ thực sự khủng khiếp“.

Tương tự, bác sĩ Maddur tại Northwestern Medicine, cũng đã điều trị cho nhiều thanh niên nhập viện vì vàng da và báng bụng do áp lực kinh tế mà đại dịch đang gây ra. Họ là người có thể độc thân, hoặc đã lập gia đình, có trình độ tối thiểu, đang tìm kiếm công việc ngày càng khó khăn trong lĩnh vực khách sạn, và y tế. “Họ có các hóa đơn cần phải trả nhưng lại không có việc làm. Do vậy, họ quay sang uống rượu như một cách đối phó cuối cùng”.

Ngày càng có nhiều người trưởng thành đã mượn rượu để giải sầu khi đại dịch COVID-19 diễn ra tại Mỹ. Một nghiên cứu cho thấy, tỷ lệ tiêu thụ rượu vào mùa xuân năm 2020 đã tăng 14% so với cùng kỳ năm 2019 và tỷ lệ này tăng gần 30% so với những tháng trước đại dịch. Thất nghiệp, cách ly, thiếu giao tiếp hằng ngày và buồn chán là những nguyên nhân làm gia tăng nguy cơ lạm dụng rượu.

Tiến sĩ Timothy Fong, một bác sĩ tâm thần nghiện rượu tại UCLA cho biết, “Đại dịch đã biến rượu trở thành người bạn tốt nhất giúp giải quyết những vấn đề khó khăn của chúng ta“, và khiến cứ 20 bệnh nhân bị suy gan do rượu thì có 1 người chết trước khi xuất  viện. Ngoài ra, tỷ lệ mắc bệnh gan do rượu đã trở thành nguyên nhân hàng đầu cho các ca cấy ghép gan.

Mặt khác, bệnh gan do rượu cũng khiến mọi người dễ bị nhiễm COVID-19 hơn. Bệnh nhân mắc bệnh gan tử vong do COVID-19 tăng gấp 3 lần so với những người khác. 

Phụ nữ đối tượng nguy cơ cao

Phụ nữ là đối tượng dễ mắc bệnh gan do rượu hơn đàn ông, vì sự chuyển hóa rượu chậm hơn nam giới. Do đó, phụ nữ có nguy cơ tổn thương các cơ quan nội tang nhiều hơn nam giới nếu uống cùng một lượng rượu như nhau. Theo CDC Mỹ khuyến nghị, phụ nữ chỉ nên uống một ly hoặc ít hơn mỗi ngày, trong khi đàn ông thì có thể uống tối đa hai ly mỗi ngày.

Tiến sĩ Jessica Mellinger, chuyên gia gan mật học tại Đại học Michigan (Mỹ) cho biết, về mặt xã hội, “trong đại dịch phụ nữ thường dễ rơi vào trạng thái căng thẳng. Lương thấp hơn, công việc kém ổn định hơn và gánh nặng nuôi dạy con cái có xu hướng đè nặng lên vai phụ nữ”. Những áp lực này đã khiến nhiều phụ nữ chọn rượu giải sầu, nhưng họ sẽ suy nhược nhanh hơn nếu uống một lượng rượu như đàn ông. (NTD)