Trương Châu Hữu Danh bị bắt: Bị Buộc Tội Chống Nhà Nước CSVN

Việc Facebooker nổi tiếng, đồng thời là cựu nhà báo Trương Châu Hữu Danh, bị khởi tố, bắt tạm giam chiều 17/12 đang thu hút dư luận Việt Nam.

Ông Danh (38 tuổi, ngụ xã An Vĩnh Ngãi, TP Tân An, tỉnh Long An) bị bắt để điều tra hành vi “Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân”, theo Điều 331, Bộ luật Hình sự 2015.

Việc bắt ông Danh diễn ra ngay trước thềm Đại hội Đảng toàn quốc 13 và sau khi Tổ chức Phóng viên Không biên giới công bố báo cáo năm 2020, trong đó Việt Nam bị liệt kê vào danh sách 5 nước cầm tù nhiều nhà báo nhất trên thế giới.

Ông Danh từng làm phóng viên tại báo Long An, Nông Thôn Ngày Nay, Lao Động, điện tử Làng Mới.

Vài năm gần đây, ông Danh trở nên nổi tiếng trên mạng xã hội sau khi tham gia phong trào phản đối các BOT ‘bẩn’ cùng nhiều tài xế Việt Nam.

Ông Danh sở hữu trang Facebook và fanpage cùng tên “Trương Châu Hữu Danh” với hàng chục ngàn người theo dõi.

Bị bắt dựa trên một điều khoản ‘mơ hồ’?

Bình luận về vụ bắt giữ, Luật sư Ngô Anh Tuấn từ Hà Nội nói với BBC:

“Ông Trương Châu Hữu Danh bị bắt theo Điều 331 vốn phát triển từ điều 258 bộ Luật Hình sự cũ. Tôi đã tham gia nhiều vụ án tương tự như thế này, tôi biết rằng những yếu tố cấu thành nên tội này rất mơ hồ.”

“Cụ thể hai nội dung chính đều mơ hồ, không chứng minh được. Thứ nhất, về “Lợi dụng quyền tự do dân chủ”, thì phải xem là ta đã dân chủ đến mức độ nào rồi, và việc lợi dụng quyền này cụ thể là như thế nào.”

“Thứ hai là về hậu quả “xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của nhà nước”, thì quyền và lợi ích hợp pháp đó là gì?”

“Với các tội phạm liên quan đến kinh tế thì còn đo đếm được qua mức thiệt hại từ hành vi mà bị can, bị cáo gây ra, Còn những trường hợp như thế này người ta gần như không đo đếm được mà chỉ đưa ra nhận định chủ yếu dựa trên cảm quan cá nhân.”

“Do đó, đa số những người bị bắt với cáo buộc vi phạm điều 331 và một số điều khác liên quan đến an ninh quốc gia, thực tế chỉ do việc họ ‘gõ bàn phím’, chứ không có hành vi nào thực sự gây nguy hại cho an ninh quốc gia như cáo buộc của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.”

Về lý do bắt ông Trương Châu Hữu Danh, ông Tuấn nói ông không loại trừ “vấn đề phe phái, đồng thời là động thái để dằn mặt những người bất đồng chính kiến và những nhà phản biện xã hội khác”.

“Tôi thấy cuộc bắt bớ diễn ra trước thềm Đại hội Đảng Toàn quốc lần thứ 13 có thể là động thái để người ta ‘rung’ nhau, ‘bắt mạch’ nhau. Tôi thì nghĩ rằng tầm của ông Danh trên thực tế có lẽ chưa ở mức này. Nhưng do đây là thời điểm nhạy cảm, người ta không muốn có những tiếng nói bất đồng. Tin tốt với người này nhưng lại xấu với người kia, và khi công khai thì có thể gây ra hiệu ứng, xáo trộn, và gây phản biện mạnh mẽ của xã hội. Do đó, để cận trọng, người ta cứ xử lý được thì xử lý, đồng thời cũng là động thái để đe nẹt những blogger khác.”

Các bài viết ‘chống phá’

Ông Danh góp tiếng nói trong nhiều vụ việc nóng bỏng gần như như Đồng Tâm, Thủ Thiêm, Hồ Duy Hải, cùng nhiều vụ việc thời sự khác.

Các báo chính thống của Việt Nam hôm 17/12 đều đăng thông tin Trương Châu Hữu Danh bị bắt do có các bài viết ‘chống phá nhà nước’ trên trang cá nhân, nhưng không nêu ví dụ cụ thể là các bài viết nào.

Trang VTC Now viết mà không đưa dẫn chứng rằng gần đây, ‘lợi dụng sự nổi tiếng’ của mình trên mạng xã hội, Danh đã ‘viết nhiều bài trên facebook của mình để chống phá Nhà nước’.

Trang Vietnamnet nhắc đến vụ việc hồi tháng 8/2020, Trương Châu Hữu Danh liên tục đăng trên Facebook cá nhân các bài viết liên quan đến Nguyễn Hoàng Trung Kiên (Cần Thơ) uống thuốc trừ sâu tự tử vì bị phạt 9 tháng tù giam sau khi dùng máy xúc ủi sập nhà kho của Công ty Thinh Phát. Nhưng bài viết trên trang này không nói đó rõ đây có phải là nội dung ‘chống phá’ hay không .

Trang Người Lao Động đề cập đến việc chi nhánh Tạp chí Thời Trang Vàng tại Cần Thơ do ông Danh phụ trách tổ chức khai trương hồi tháng 10 dù chưa được cấp phép. Sau đó Sở TT-TT TP Cần Thơ đã có văn bản yêu cầu đóng cửa chi nhánh này.

Trong một báo cáo mới đây của Tổ chức Ân xá Quốc tế mà BBC News đăng tải tiết lộ rằng Facebook và Google hỗ trợ chính phủ Việt Nam kiểm duyệt những chỉ trích và trấn áp bất đồng chính kiến, ông Danh được nhắc đến như ví dụ về một blogger nổi tiếng từng trải qua việc bị Facebook khóa bài viết của ông về một vụ việc tham nhũng trong nước.

Mạng xã hội nói gì?

Nhà báo Huỳnh Ngọc Chênh: “Nhà báo Hữu Danh được cho là người có quan điểm chính trị “trung dung” không tỏ ra bất đồng với đường lối chính sách của nhà cầm quyền, tuy nhiên ông vẫn bị bắt theo điều 331 là điều được vận dụng để bắt tù các người bất đồng chính kiến, những người đấu tranh cho nhân quyền, dân chủ và những người hoạt động xã hội dân sự.”

Nguyễn Quang Thạch, người sáng lập phong trào Sách Nông thôn: “Mình gặp Trương Châu Hữu Danh vài lần, đặc biệt là chuyến đi Kontum theo nhóm Phan Châu Thành hỗ trợ Mái ấm Vinh Sơn. Anh em chuyện trò rất vui, ai cũng trăn trở hành động vì sự tiến bộ xã hội. Danh chọc BOT, khuấy quan chức trong mấy năm qua, góp phần tự do ngôn luận, thế cũng đáng đi vào trí nhớ nhiều người rồi. Đi tù cũng vui mà Danh.”

Nhà hoạt động Phạm Thanh Nghiên: “Còn một chi tiết khác, khá thú vị liên quan đến nền “báo chí lề đảng” cần nhắc đến. Chiều hôm qua 17/12, khi Trương Châu Hữu Danh vừa bị bắt, vài tờ báo đã đăng tin với nội dung bình luận khá giống nhau. Trong đó họ nhắc đến các chi tiết: Danh là thành viên của Báo Sạch, Bạn Hữu Đường Xa, tích cực trong việc đánh BOT bẩn, có ảnh hưởng trên không gian mạng … Tức là những chi tiết như tôi nêu ở trên. Sáng nay tôi mở các bài báo ấy ra coi lại, những thông tin trên … biến mất. Chỉ còn đăng tải những thông tin liên quan đến sự kiện.”

Nhà hoạt động Trịnh Kim Tiến: “Tôi quan tâm đến điều 331 (258 cũ), điều luật mơ hồ, bóp nghẹt quyền tự do ngôn luận của nhà báo Trương Châu Hữu Danh hơn là việc thắc mắc vì sao anh ấy bị bắt. Chúng ta đã chiến đấu không ít năm để chống lại, để phản đối điều luật này vì nó vi Hiến và chà đạp lên quyền công dân của chúng ta. Ngày hôm nay, nó vẫn tiếp tục được sử dụng để bịt miệng, để bỏ tù những người dám nói trong xã hội.” (BBC)