Tác hại của việc uống rượu đối với não bộ

Sự thật rõ ràng là uống quá nhiều rượu có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của bạn, gồm cả việc tổn hại gan. Tuy nhiên, uống bao nhiêu là quá nhiều? Đối với các bệnh như xơ gan, thường là uống hơn 21 đơn vị rượu mỗi tuần, tức là khoảng hai chai rượu vang mỗi tuần hoặc 700 ml bia mỗi ngày. Giám đốc Y tế của Vương quốc Anh khuyến cáo rằng người lớn không nên uống nhiều hơn 14 đơn vị rượu mỗi tuần để giảm nguy cơ mắc các vấn đề về sức khỏe.

Tuy nhiên, gan không phải là cơ quan duy nhất bị tổn thương do uống rượu, não cũng có thể bị tổn thương. Một nghiên cứu gần đây được công bố trên tạp chí Scientific Reports phát hiện rằng ngay cả uống rượu vừa phải cũng liên quan đến sụt giảm thể tích não.

Trong nghiên cứu mới nhất này, người ta đã theo dõi 300 người trong độ tuổi từ 39 đến 45 để hiểu các tác động của việc uống rượu bia đối với não bộ. Hầu hết những người tham gia cuộc nghiên cứu cho hay họ uống rượu ở những mức độ được coi là vừa phải hoặc ở mức nguy cơ thấp (trung bình ít hơn 14 đơn vị rượu một tuần). Ngay cả ở mức độ này, đã có sự suy giảm tổng số mô não được nhìn thấy trên các bản chụp cắt lớp não. Điều này đúng đối cả với cả nam lẫn nữ khi xem xét tới các yếu tố nguy cơ khác, chẳng hạn như hút thuốc. Bộ não của họ được so sánh với một mô hình tham chiếu của thể tích não trung bình.

Mặc dù nghiên cứu này không xem xét tác động sinh lý của việc mất mô não, nhưng bất kỳ sự mất mát đáng kể nào của mô não sẽ làm giảm khả năng hoạt động của não ở mức tối ưu. Bộ não của người trưởng thành co lại chậm theo tuổi tác và sự co rút của não có thể tăng nhanh do tình trạng sức khỏe, chẳng hạn như huyết áp cao và bệnh tiểu đường, có thể phát sinh vào cuối tuổi trung niên và khi về già. Điều này rất quan trọng, vì chúng ta biết rằng một số dấu hiệu ban đầu của tổn thương não do rượu gây ra có thể được hồi phục một phần sau khi cai nghiện rượu. Điều này được nhìn thấy sớm nhất là sáu tuần sau khi cai rượu hoàn toàn, với sự phục hồi nhiều hơn của não ở các thùy trán, nơi đóng một vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh hành vi và suy nghĩ của chúng ta.

Những phát hiện này tương tự như kết quả của một nghiên cứu trước đó cho thấy uống từ 7 đến 14 đơn vị rượu mỗi tuần có liên quan đến kích thước não nhỏ hơn. Mức độ uống rượu này cũng liên quan đến việc thực hiện kém hơn về các kỹ năng, ví dụ như khả năng nhớ lại các từ ngữ đã được ghi nhớ theo yêu cầu.

Tổn thương thùy trán

Khi chúng ta nghiên cứu ảnh hưởng của rượu đối với não bộ, chúng ta thường sẽ tập trung vào chứng sa sút trí tuệ. Điều này chắc chắn có nghĩa là đi tìm những thay đổi trong bộ nhớ. Rốt cuộc, việc chẩn đoán sa sút trí tuệ là dựa vào mất trí nhớ. Nhưng bây giờ chúng ta biết rằng thùy trán của não thực sự bị tổn thương do rượu gây ra ở giai đoạn sớm hơn những vùng não liên quan đến trí nhớ. Các thùy trán kiểm soát tính cách, hành vi và khả năng suy nghĩ linh hoạt của chúng ta. Những kỹ năng này thường không được đánh giá bằng các bài kiểm tra thông dụng được dùng để chẩn đoán chứng sa sút trí tuệ.

Nhưng uống rượu theo cách mà mọi người tin rằng hợp lý và vừa phải có thể đang từ từ gây tổn hại cho não bộ của chúng ta. Vì vậy, tốt hơn hết là chúng ta cần phát hiện tổn hại ở giai đoạn sớm hơn. May mắn là một bài kiểm tra gồm tám tiêu chí hiện giờ có thể phát hiện sớm chứng suy giảm nhận thức và được các chuyên gia trong các dịch vụ sức khỏe tâm thần sử dụng thường xuyên để phát hiện tổn thương não do rượu gây ra trong giai đoạn đầu. Các bài kiểm tra khác về chức năng thùy trán cũng có thể được thực hiện tại bệnh viện hoặc các phòng khám đa khoa.

Những người uống rượu cao tuổi

Việc phát hiện rằng rượu có khả năng gây hại cho não ở mức độ mà chúng ta có thể thấy kinh ngạc, và theo những cách thông thường không được phát hiện. Điều này có những tác động lớn đối với xã hội của chúng ta. Ví dụ, thế hệ baby boomer (những người hiện ở độ tuổi từ 55 đến 74) cho thấy mức độ nguy hại do rượu gây ra tăng cao nhất so với các thế hệ khác. Họ cũng có nguy cơ bị sa sút trí tuệ cao hơn so với các nhóm tuổi trẻ hơn.

Nếu chúng ta muốn giải quyết vấn đề, chúng ta cần thay đổi cả thái độ về việc uống rượu và cách chúng ta cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe. Thay đổi hành vi uống rượu ở những người cao tuổi cần đi kèm với việc phát hiện sớm các dấu hiệu của việc tổn thương não bộ đối với tất cả những người uống rượu.

Đã có những tiến triển trong việc khám sức khỏe cho người cao tuổi về việc sử dụng rượu của họ trong các chính sách và thông lệ về sức khỏe cộng đồng và sức khỏe tâm thần. Tuy nhiên, điều này vẫn chưa xảy ra đối với việc phát hiện tổn thương não ở những người uống rượu. Việc chú trọng đến cả não và gan có thể giúp chúng ta có sức khỏe tốt hơn. Chúng ta có khả năng chăm sóc tốt cả hai cơ quan quan trọng này.

Cắt giảm lượng rượu mà chúng ta uống hoặc bỏ rượu hoàn toàn có thể làm giảm nguy cơ tổn thương não. Tuy nhiên, điều này chỉ có thể xảy ra nếu chúng ta cũng duy trì một lối sống gồm có chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục đều đặn.

•  Bài báo này do The Conversation công bố lần đầu tiên.
• 1 đơn vị rượu =  8-14g rượu nguyên chất, hoặc tương đương 270ml bia hay 25ml rượu mạnh 

Tony Rao (Ông là giảng viên thỉnh giảng về tâm thần học tuổi già tại Trường đại học King’s College London.) (ETV)