Saturday, April 27, 2024

Nhân Quyền

The Vietnamese Newspaper

Phu quân Nữ hoàng Anh Quốc, Hoàng tế Philip vừa qua đời, thọ 99 tuổi

Công tước Edinburgh, Hoàng tế Philip, phu quân Nữ hoàng Anh Quốc, vừa qua đời, thọ 99 tuổi, theo thông báo của Điện Buckingham.

Hoàng tế Philip
Công tước Edinburgh, Hoàng tế Philip, phu quân Nữ hoàng Anh Quốc, vừa tạ thế, thọ 99 tuổi, theo thông báo của Điện Buckingham.

Là sĩ quan hải quân Hoàng gia Anh, ông cưới Công chúa Elizabeth năm 1947, năm năm trước khi bà lên ngôi Nữ hoàng Anh.

Thông báo của Điện Buckingham Palace trưa 09/04/2021 nói:

“Với sự đau buồn vô hạn, Nữ hoàng thông báo rằng người chồng yêu thương của bà, Ngài Hoàng tế Philip, Công tước Edinburgh vừa từ trần.

“Ngài từ giã cõi đời trong sự bình yên sáng nay ở Lâu đài Windsor Castle.”

Vợ chồng nữ hoàng có bốn con, tám cháu nội ngoại và 10 chắt.

Queen Elizabeth II and the Duke of Edinburgh greet crowds in the grounds of Windsor Castle, Berkshire, 2002
Nữ hoàng Anh và chồng, công tước Edinburgh năm 2002 ở lâu đài Windsor.
Nữ Hoàng Elizabeth II và Công Tước Edinburgh năm 2007. (Hình PA via AP)

Chia buồn với Hoàng gia ở Lâu đài Windsor

Theo phóng viên BBC Helena Wilkinson, có mặt trưa 09/04 ở Windsor, phía Tây London thì người dân đã tự động tới cổng Lâu đài đặt hoa vĩnh biệt Ngài Philip.

Một số thiệp và hoa ghi dòng chữ ‘RIP Prince Philip’ (Hãy yên nghỉ Hoàng tử Philip), một số khác chia buồn với Nữ hoàng Elizabeth.

Princess Elizabeth and Prince Philip on their wedding day in 1947
Công chúa Elizabeth kết hôn với Hoàng tử Philip vào năm 1947.
The engagement of Princess Elizabeth to Lieutenant Philip Mountbatten
Chàng sĩ quan hải quân gốc Hy Lạp và công chúa nước Anh đính hôn năm 1947.
Royal family tree showing line of immediate succession
Về hình thức, Nữ Hoàng Elizabeth là vị chủ thể của toàn bộ cơ chế quốc gia (sovereignty), là nguồn gốc của công lý (fount of justice), và chủ sở hữu của tất cả những gì trên nước Anh trừ những thứ được ghi rõ là thuộc cá nhân, chủ sở hữu khác.

Gia đình đại quý tộc và vua chúa châu Âu

Cha ngài Philip là Hoàng tử Andrew của Hy Lạp và Đan Mạch, con trai thứ của Vua George đệ nhất.

Mẹ ông, công chúa Alice of Battenberg, là con gái của ông hoàng Louis of Battenberg, người sau này trở thành Sir Louis Mountbatten, và là cháu gái của Nữ hoàng Victoria.

Sau cuộc đảo chính năm 1922, cha ông bị một tòa án cách mạng trục xuất khỏi Hy Lạp.

Prince Philip as a baby
Mẹ của ngài, Công chúa Alice là cháu Nữ hoàng Victoria.

Một chiếc tàu chiến Anh được người cháu là Vua George V gửi đã đưa gia đình ông sang Pháp.

Ông bắt đầu đi học ở Pháp nhưng khi lên bảy ông tới sống với họ hàng của mình là gia tộc Mountbatten ở Anh, nơi ông đi học cấp một ở Surrey, phía Nam London.

Vào thời gian này, mẹ ông được chẩn đoán bị bệnh tâm thần phân liệt và được đưa vào bệnh viện tâm thần. Ông rất ít khi gặp mẹ trong suốt thời thơ ấu.

Philip có sự nghiệp nổi bật trong hải quân
Philip có sự nghiệp nổi bật trong hải quân.

Năm 1933, ông được gửi đến trường Schule Schloss Salem ở miền nam nước Đức, một trường do nhà giáo dục tiên phong Kurt Hahn thành lập. Nhưng chỉ vài tháng sau ông Kurt Hahn, là người Do Thái, đã bị buộc di tản vì Đức Quốc xã đàn áp.

Kurt Hahn chuyển đến Scotland để lập Trường Gordonstoun, và Hoàng tử Philip cũng chuyển tới đây sau hai học kỳ ở Đức.

Chế độ đào khắc nghiệt như quốc gia chiến binh Spartan thời cổ ở trường Gordonstoun tập trung rèn thể lực và ý chí lại là môi trường lý tưởng cho cậu thiếu niên sống xa cha mẹ và Philip cũng thấy phải hoàn toàn tự lập.

Ngài phải tập thích nghi với đời sống hoàng gia
Ngài phải tập thích nghi với đời sống hoàng gia.

Phục vụ trong chiến tranh

Khi chiến tranh thế giới thứ II đến gần, Philip quyết định đi theo binh nghiệp. Ông muốn gia nhập Không quân Hoàng gia Anh, nhưng gia đình bên mẹ ông có truyền thống hải quân nên Philip đã làm thiếu sinh quân Trường Cao đẳng Hải quân Hoàng gia tại Dartmouth.

Trong khi học tại đó, ông được giao nhiệm vụ hướng dẫn và trợ giúp hai công chúa trẻ, Elizabeth và Margaret, trong một lầnVua George VI và Nữ hoàng Elizabeth tới thăm trường.

Hoàng tế Philip (ngồi) thích diễn kịch khi còn ở tại Gordonstoun
Hoàng tế Philip (ngồi) thích diễn kịch khi còn ở tại Gordonstoun.

Những người chứng kiến sự việc nói rằng Philip đã thể hiện hết mình và cuộc gặp gỡ đó đã gây ấn tượng sâu sắc với công chúa Elizabeth khi đó mới 13 tuổi.

Philip nhanh chóng chứng minh khả năng xuất chúng của mình.

Ông vượt lên, đứng đầu cả lớp trong tháng Giêng 1940 và lần đầu tiên tham dự hoạt động hải quân trên Ấn Độ Dương.

Ông chuyển sang phục vụ trên chiến hạm HMS Valiant thuộc hạm đội Địa Trung Hải, đơn vị ông đã góp mặt trong trận thủy chiến Cape Matapan hồi năm 1941.

Là sỹ quan phụ trách hệ thống đèn quét của chiến hạm, ông giữ một vai trò quan trọng trong cuộc chiến ban đêm mang tính quyết định này.

Đến tháng 10/1942, ông được phong hàm thiếu tá, thuộc lớp trẻ nhất của Hải quân Hoàng gia Anh, phục vụ trên tàu khu trục HMS Wallace.

Trong thời gian này, ông và nàng công chúa trẻ Elizabeth đã trao gửi thư từ và có một số dịp ông được mời tới nghỉ với Hoàng gia.

Hoàng tế Philip trong lễ lên ngôi của vợ, Nữ hoàng Elizabeth II, năm 1953
Hoàng tế Philip trong lễ lên ngôi của vợ, Nữ hoàng Elizabeth II, năm 1953.

Đám cưới của họ diễn ra năm năm trước khi vua cha tạ thế (1952) và công chúa trưởng Elizabeth lên ngôi trị vị nước Anh sau đó.

Trở thành con rể của vua Anh, và sau khi vợ lên ngôi báu năm 1953, ông đóng vai trò Hoàng thân, Phu quân (Prince Consort) của Nữ vương nước Anh.

Bản thân là Hoàng tử từ hai gia đình hoàng gia châu Âu, nhưng dòng họ của Philip đã phải từ bỏ tước hiệu hoàng thân Đức.

Sau khi đến Anh Quốc, ông được vợ phong làm Hoàng thân Anh Quốc (The Prince of Great Britain) và Công tước Edinbugh.

Cuộc đời gần 100 năm của ông để lại nhiều dấu ấn không chỉ với Hoàng gia Anh mà với quốc gia nhận ông làm con rể. (T/H, BBC)