Linh mục Thiện thắng kiện luật sư Trịnh Hội?
Đoàn Việt Trung (14/12/2021)
Đoàn Việt Trung (Từ thập niên 90, tôi tranh đấu cho thuyền nhân Việt, có cộng tác với LS Trịnh Hội. Trong 2 nhiệm kỳ 2000-2003, tôi là 1 Chủ Tịch liên bang của cộng đồng Việt ở Úc. Tôi cũng là 1 sáng lập viên của VOICE, và VOICE Australia. Thời gian làm chủ tịch cộng đồng, 7 báo lớn của Úc đăng trên 20 bài quan điểm của tôi nói lên tiếng nói của cộng đồng Việt).
********
Gần đây có một số tin tức nói rằng Linh Mục Joseph Thien Nguyen (“LM Thiện”) đã thắng kiện sau khi luật sư Trịnh Hội kiện LM Thiện bôi nhọ (theo LS Trịnh Hội thì LM Thiện đã bôi nhọ khi LM Thiện viết trên Facebook là LS Trịnh Hội lừa dối dư luận về việc mình và tổ chức VOICE giúp người tỵ nạn, dùng tiền không chính đáng, phạm luật của Canada, ..). Tôi đọc bản quyết định của Chánh án Donna M. Siwek, rồi đọc thêm để học hỏi về luật Anti-SLAPP và luật về vu khống. Dưới đây, tôi xin viết những gì tôi học hỏi được.
1. LM Thiện có thắng kiện LS Trịnh Hội không?
Nếu hiểu chữ “thắng kiện” theo nghĩa là đã có một phiên toà để xét đơn kiện của LS Trịnh Hội, rồi Toà phán quyết rằng lâu nay LM Thiện đã cáo buộc đúng về LS Trịnh Hội, thì câu trả lời là: Không phải như vậy. LM Thiện không thắng kiện, bởi vì không có phiên toà đó. Phiên tòa không có, là do LM Thiện yêu cầu.
2. Vậy thì LM Thiện thắng vụ gì?
Vụ mà LM Thiện thắng, là Toà chấp thuận “Đơn Xin Bác” của LM Thiện. Bản quyết định của Toà gọi đơn đó là Motion to Dismiss, motion là đơn, dismiss là bác. Ý nghĩa của đơn này là LM Thiện yêu cầu đừng có phiên toà nói trên. Chánh án Siwek chấp thuận đơn này, dựa trên luật Anti-SLAPP.
3. Luật Anti-SLAPP là luật gì?
Anti-SLAPP có ý nghĩa là chống bóp miệng. Khi những người có sức mạnh (thường là đại công ty hoặc tỷ phú) ra tòa để nói mình bị vu khống bởi người yếu (thường là nhà báo), những ai bảo vệ người bị kiện thường gọi đây là bóp miệng, họ dùng cụm từ SLAPP. Luật Anti-SLAPP là để bảo vệ bên bị kiện.
4. Luật Anti-SLAPP bảo vệ bên bị kiện bằng cách nào?
Cách thứ nhất luật Anti-SLAPP bảo vệ bên bị kiện là giúp cho họ không bị còng lưng bằng cách đặt “gánh nặng chứng minh” (“burden of proof”) lên vai của bên kia: Nếu có phiên toà thì bên kia phải chứng minh là mình đúng, mà nếu có Đơn Xin Bác như nói trên thì phải chứng minh là đơn đó sai.
Cách thứ nhì luật Anti-SLAPP bảo vệ bên bị kiện, là bớt hoặc bỏ gánh nặng về tiền. Nếu thua thì chưa chắc phải trả phí tổn của bên kia, bởi vì chánh án sẽ quyết định có phải trả hay không. Trường hợp ngược lại thì bên kia tự động phải trả phí tổn bên này.
5. New York có luật Anti-SLAPP, tại sao LS Trịnh Hội nộp đơn ở New York?
Lúc nộp đơn thì New York chưa có luật Anti-SLAPP. Một nguyên tắc thường dùng là luật mới không áp dụng cho việc cũ, để những gì hôm nay đúng luật mai mốt không trở thành sai luật. Tuy nhiên, chánh án Siwek có quyền quyết định áp dụng luật Anti-SLAPP ngược trở về quá khứ (“retroactive”), và đã quyết định như vậy.
6. Vậy những cáo buộc của LM Thiện lâu nay về LS Trịnh Hội là đúng hay sai?
Chưa biết. Do LM Thiện thành công trong việc yêu cầu Toà đừng có phiên toà, nên đã không có phiên toà. Nếu LS Trịnh Hội nộp đơn kháng lại chánh án Siwek, và nếu thành công, thì mới có phiên toà để xét đơn nguyên thủy của LS Trịnh Hội, sau đó mới biết Toà nói gì. Trước khi nộp đơn kháng và trong khi phiên toà chưa chấm dứt, LS Trịnh Hội không được phép công bố trên công luận.
Nếu có phiên toà thì, trước hết, LS Trịnh Hội sẽ phải chứng minh 2 điều về mỗi cáo buộc của LM Thiện: Rằng LM Thiện đã nói sai sự thật khi cáo buộc, và rằng LM Thiện biết là mình nói sai. Ngoài ra, LS Trịnh Hội phải chứng minh thêm điều thứ 3 và 4 về mọi cáo buộc: Rằng những thiệt hại mình gánh chịu là có thật, và rằng những thiệt hại đó là do các cáo buộc sai trái của LM Thiện gây ra.
Đoàn Việt Trung (14/12/2021)
THAM KHẢO
1. Bản quyết định của chánh án: Khi thông báo trên Facebook thì LM Thiện cho đường truyền này để đọc bản quyết định –
https://drive.google.com/file/d/11Z5GSbt_9fqjggnDrtdWiyA9b-wk7iRg/view?usp=sharing
2. Trong cụm từ Anti-SLAPP thì SLAPP viết tắt cho “strategic lawsuit against public participation”, ý nghĩa là vụ kiện có mục đích chiến lược, thắng hay thua thì cũng ngăn cản người dân đóng góp tiếng nói trong xã hội
3. Luật Anti-SLAPP của New York: Bài của LS Theresa M. House và LS Kyle A. Schneider thuộc công ty luật Arnold & Porter tóm tắt các điểm chính của luật mới này –
https://www.arnoldporter.com/en/perspectives/publications/2020/11/new-yorks-new-anti-slapp-law
4. Luật Anti-SLAPP trên thế giới: Bài trên Wikipedia nói về nguồn gốc và so sánh giữa các luật ở Mỹ, Liên Hiệp Âu Châu, Canada, và Úc. Bài cũng liệt kê nhiều vụ kiện được coi là SLAPP ở 12 quốc gia, từ Ba Tây đến Serbia –
https://en.wikipedia.org/wiki/Strategic_lawsuit_against_public_participation
