Bí mật giúp thành phố này có tỷ lệ mắc COVID-19 thấp đáng ngạc nhiên

Thành phố Ân Thi (Enshi City) ở tỉnh Hồ Bắc là một ngoại lệ khó hiểu trong đợt bùng phát dịch bệnh COVID-19 ở Trung Quốc.

Theo tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng, thành phố Ân Thi chỉ ghi nhận 6 ca mắc COVID-19/100,000 dân. Còn tại các nơi khác ở Hồ Bắc, tỷ lệ lây nhiễm cao gấp 2 đến 20 lần.

Ban đầu, các nhà khoa học không hiểu tại sao đại dịch COVID-19 lại “tha” cho Ân Thi. Mãi tới cuối năm ngoái, họ mới đoán rằng câu trả lời có thể là thành phần nằm trong đất ở thành phố này.

Nghiên cứu mới do các nhà khoa học Trung Quốc xuất bản tuần này ủng hộ giả thiết trên và phát hiện ra rằng nồng độ selen ở trong cơ thể người có thể góp phần chống ô xy hóa, kháng viêm và tốt cho hệ miễn dịch trong chống lại COVID-19.

Ân Thi là nơi có lượng selen lớn nhất thế giới. Selen là một nguyên tố phi kim, đứng cạnh chất độc asen trong bảng tuần hoàn hóa học. Nồng độ selen trong môi trường tự nhiên ở Ân Thi cao tới mức mà một số người dân bị phơi nhiễm selen đã bị rụng tóc và móng tay.

Nhóm nghiên cứu do Giáo sư Ma Jin tại Viện Nghiên cứu Khoa học Môi trường Trung Quốc dẫn đầu cho biết nồng độ selen tương đối cao ở khu vực giàu selen có thể tăng cường miễn dịch ở người và góp phần chống virus SARS-CoV-2. Nghiên cứu này được đăng trên tạp chí Nghiên cứu Môi trường ngày 7/3.

Dựa trên dữ liệu thu thập từ các thành phố khắp Hồ Bắc, Giáo sư Ma Jin và đồng nghiệp phát hiện rằng khi lượng selen giảm, tỷ lệ lây nhiễm COVID-19 tăng vọt. Ví dụ, thành phố Tùy Châu và Hiếu Cảm thiếu selen nghiêm trọng nhất và tỷ lệ dương tính với SARS-CoV-2 là cao nhất, không tính Vũ Hán – thủ phủ tỉnh Hồ bắc là nơi bùng phát dịch đầu tiên ở Trung Quốc.

Các nhà nghiên cứu cho rằng nguyên tố selen có thể đã đóng vai trò quan trọng trong phản ứng miễn dịch ở con người với SARS-CoV-2 qua nhiều cơ chế, ví dụ như giảm sản sinh ôxy phản ứng có hại và có thể gây viêm nhiễm quá mức.

Hiện tượng tương tự cũng xảy ra ở một số nơi khác. Nghiên cứu đăng hồi tháng 6/2020 của Giáo sư y khoa dinh dưỡng Margaret Rayman cũng cho thấy tỷ lệ dương tính và tỷ lệ sống sót liên quan tới hàm lượng slen trong tóc người.

Tại Đức, nghiên cứu của Bệnh viện Đại học Heidelberg phát hiện ra rằng bệnh nhân COVID-19 có lượng selen thấp thì có nguy cơ tử vong cao.

Hắc Long Giang, tỉnh nằm ở khu vực đông bắc có lượng selen thấp nhất Trung Quốc, cũng ghi nhận tỷ lệ tử vong cao nhất: 2.6%, tức hơn 4 lần so với tỷ lệ trung bình ở các tỉnh khác (trừ Hồ Bắc).

Ông Li Jianke, Giáo sư khoa học dinh dưỡng tại Đại học Sư phạm Thiểm Tây, cho biết những phát hiện này đã ngay lập tức tạo ra một cuộc tranh luận sôi nổi, nhưng cộng đồng nghiên cứu chính thống vẫn tỏ ra thận trọng về kết quả. 

Giáo sư Li nói: “Chúng tôi cần bằng chứng vững chắc hơn. Tới nay, không có dữ liệu về thí nghiệm có kiểm soát để chứng minh mối liên hệ trên thực sự tồn tại”. Ví dụ, trong khu vực bị đại dịch hoành hành, các tình nguyện viên cần bổ sung selen và được kiểm tra so sánh với người không bổ sung selen. 

Ngoài ra, ông Li cho rằng có một số yếu tố khác giúp giảm tỷ lệ mắc COVID-19, nhưng bị nhầm với selen.

Một yếu tố là nhân khẩu học. Ân Thi là một trong những thành phố có dân số sống thọ nhất ở Trung Quốc. Tuổi thọ ở đây là hơn 80 tuổi, cao hơn 4 tuổi so với trung bình toàn quốc.

Một số nghiên cứu cho thấy selen có thể có tác động tích cực trong phòng ngừa, điều trị một số loại virus như HIV, Ebola, cúm, nhưng cơ chế này phần lớn chưa được làm rõ.

Một loạt vấn đề sức khỏe không liên quan virus, như bệnh tim, ung thư, bệnh tuổi già, cũng đều có liên quan tới selen. Một số nghiên cứu cho thấy bệnh nhân mắc một vài loại ung thư có lượng selen thấp hơn người khỏe mạnh. Tuy nhiên, nghiên cứu trên dân số diện rộng theo dõi lượng selen mà người dân hấp thụ đã không tìm ra được mối liên hệ chắc chắn.

Nghiên cứu ở cấp độ phân tử cho thấy selen liên quan tới một số quy trình quan trọng trong tế bào, nhưng hàm lượng selen quá liều có thể cũng gây ra vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, như tổn hại não.

Ông Li nói: “Chúng tôi không khuyến nghị uống bổ sung selen để phòng ngừa COVID-19 mà không có sự theo dõi của bác sĩ”. (BTT)