Vì sao phải giữ lạnh vắc-xin COVID-19?
Hơn 2 triệu liều của hai loại vắc-xin mới chống lại COVID-19 đã được tiêm kể từ ngày 14/12. Tuy nhiên, người ta băn khoăn về việc bảo quản vắc-xin thế nào cho chuẩn. Theo các chuyên gia, vắc-xin Pfizer-BioNTech đặc biệt phải được bảo quản ở nhiệt độ rất lạnh. Vắc-xin Moderna ổn định ở nhiệt độ hơi lạnh, và cũng phải được đông lạnh trong suốt quá trình vận chuyển và bảo quản lâu dài.
Vì sao phải giữ lạnh?
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), mRNA trong vắc-xin là vật liệu di truyền dạy các tế bào miễn dịch cách tạo ra protein đột biến được tìm thấy trên virus gây ra COVID-19. Hệ miễn dịch phản ứng bằng cách tạo ra các kháng thể chống lại loại protein tăng đột biến đó, sau đó học cách bảo vệ cơ thể chống lại virus trong tương lai. Về bản chất, các phân tử mRNA không ổn định, nếu bị treo trong một thời gian dài, các tế bào có thể tích tụ mức độ có hại do các protein mà chúng giúp tạo ra.
PGS.TS. Lisa Morici, Trường Y Đại học Tulane, cho biết: “mRNA nhanh chóng suy thoái. Ngoài ra, còn có các enzym trong môi trường và xung quanh chúng ta phá vỡ mRNA”. Chính vì vậy, cần phải có phương pháp để bảo quản vắc-xin. Các nhà sản xuất vắc-xin đã bảo quản bằng cách phủ mRNA trong các hạt nano lipid.
Những bong bóng chất béo nhỏ này giúp mang mRNA đến các tế bào của cơ thể và cung cấp một mức độ bảo vệ chống lại các enzym có thể phá hủy vật liệu di truyền mỏng manh. TS. Timothy Lise, Giám đốc điều hành dịch vụ dược của Hệ thống Y tế Đại Tây Dương của New Jersey cho biết, nếu không có lớp phủ bên ngoài, mRNA sẽ bị phá hủy.
Tuy nhiên, các nhà khoa học cho hay, lớp phủ hạt nano lipid không đủ để bảo vệ mRNA. Mà cần phải làm cho các enzyme không bị phá hủy bằng cách giữ ở nhiệt độ lạnh. TS. Morici giải thích: Các enzyme phân hủy mRNA không hoạt động ở nhiệt độ thực sự lạnh. Với vắc-xin Moderna, cần giữ nhiệt độ -13 độ F đến 5 độ F và vắc-xin Pfizer-BioNTech cần giữ ở nhiệt độ từ -112 độ F đến -76 độ F. Hiện tại, các nhà sản xuất vẫn giữ bí mật tại sao lại phải bảo quản vắc-xin ở các nhiệt độ lạnh khác nhau.
Vắc-xin COVID-19 được giữ lạnh như thế nào?
Việc tiêm vắc-xin đến tay bệnh nhân một cách an toàn phụ thuộc vào dây chuyền lạnh hoặc việc kiểm soát nhiệt độ của các mũi tiêm theo từng bước từ nhà sản xuất đến trung tâm vận chuyển, sau đó lên máy bay và xe tải đến phòng khám. Các nhà sản xuất cho biết, vắc-xin của Moderna an toàn ở nhiệt độ tủ đông tiêu chuẩn, vì vậy không yêu cầu xử lý đặc biệt ngoài những gì đã có sẵn trong dây chuyền lạnh.
Tuy nhiên, vắc-xin Pfizer lại phải được đóng gói trong đá khô (tương tự như cách đóng gói kem Dippin’ Dots phổ biến) và được vận chuyển trong các thùng giữ nhiệt đặc biệt, hoàn chỉnh với các cảm biến theo dõi vị trí và nhiệt độ, để đảm bảo nằm trong phạm vi nhiệt độ yêu cầu.
Ngoài ra, Pfizer khuyến nghị nên cho vắc-xin vào tủ đông nhiệt độ cực thấp – thiết bị chuyên dụng đắt tiền thường không có sẵn bên ngoài các bệnh viện đô thị lớn.
Các cơ sở y tế cũng có thể tùy chọn giữ vắc-xin Pfizer trong hộp giữ nhiệt và thêm đá khô mới mỗi 5 ngày trong tối đa 1 tháng hoặc bảo quản trong tủ lạnh trong tối đa 5 ngày. Nhưng giữa lo ngại về tình trạng thiếu đá khô và những khó khăn trong việc lập kế hoạch đảm bảo rằng mọi liều thuốc rã đông sẽ được đưa vào tay người dùng trước khi hết hạn, việc phân phối vắc-xin Pfizer cho một số cộng đồng (đặc biệt là các vùng nông thôn) đang gặp nhiều thách thức.
Tuy nhiên, thời gian tới với công nghệ phát triển hơn nữa, các nhà sản xuất đảm bảo có thể đưa vắc-xin đến mọi nơi, kể cả những nơi không cần bảo quản quá khắt khe, những nơi không có các loại thiết bị giữ lạnh chuyên dụng mà các hệ thống chăm sóc sức khỏe lớn trang bị.
Làm sao biết vắc-xin được giữ đủ lạnh?
Các chuyên gia cho biết, trước khi tiêm cần kiểm tra kỹ lưỡng xem vắc-xin đã được giữ lạnh đủ chưa, như yêu cầu xem nhật ký nhiệt độ. Tuy nhiên, bệnh nhân nên tin tưởng vào hệ thống và các biện pháp bảo vệ vắc-xin có sẵn. Các nhà cung cấp có các biện pháp kiểm soát chất lượng đảm bảo tuân thủ các yêu cầu của nhà sản xuất. (SKDS)
