Úc xin lỗi vụ lính đặc nhiệm sát hại 39 thường dân Afghanistan
Người đứng đầu Lực lượng Quân đội Úc, Sĩ quan Chỉ huy Quốc phòng Angus Campbell trong ngày 19/11 đã công bố những phát hiện có liên quan tới vụ việc qua cuộc điều tra của Tổng thanh tra ADF (IGADF) về hoạt động của các lực lượng đặc nhiệm Úc trong thời gian tham chiến tại Afghanistan.
Tướng Campbell đã đưa ra lời xin lỗi vì “hành vi sai trái của các quân nhân Úc”, nhấn mạnh tội ác chủ yếu được thực hiện bởi các thành viên ưu tú, cấp cao. Cụ thể, cuộc điều tra cho biết các binh sĩ cấp dưới thường bị chỉ huy của họ yêu cầu bắn các tù nhân như một phần của việc “tập luyện”.
Báo cáo của thẩm phán Brereton cho thấy các tù nhân đã bị hành quyết để “tắm máu” cho các binh sĩ cấp thấp và việc giết người phi pháp đã bị che đậy một cách có chủ đích.
Trong hơn bốn năm, thiếu tướng, thẩm phán Paul Brereton đã điều tra các cáo buộc rằng một nhóm nhỏ trong lực lượng Đặc nhiệm Không quân tinh nhuệ và trung đoàn biệt kích đã sát hại và hành hung thường dân Afghanistan.
Trong một số vụ việc, nạn nhân được cho là đã bị cắt cổ, trong khi các binh sĩ Úc tỏ ra hả hê về hành động của họ, đếm số người bị giết và đặt điện thoại, vũ khí lên xác chết để biện minh cho hành động của mình.
Những cáo buộc này có trong báo cáo chấn động của ông Brereton, được công bố hôm 19/11. Báo cáo cáo buộc các lực lượng đặc nhiệm Úc đứng sau hàng chục vụ giết người trái pháp luật, phần lớn liên quan đến các tù nhân, và bị che đậy một cách có chủ đích.
Ông Brereton mô tả hành động của họ là “đáng hổ thẹn” và là “sự phản bội sâu sắc” đối với Lực lượng Phòng vệ Úc (ADF).
Báo cáo của ông kể chi tiết 23 vụ việc, trong đó 39 người Afghanistan bị giết bất hợp pháp, do lực lượng đặc nhiệm thực hiện hoặc theo chỉ thị của lực lượng này.
Báo cáo cho biết không có vụ giết người nào diễn ra trong chiến trận, và tất cả đều xảy ra trong những tình huống mà, nếu được bồi thẩm đoàn chấp nhận, sẽ cấu thành tội ác giết người trong chiến tranh. Theo báo cáo, toàn bộ nạn nhân đều không tham chiến hoặc không còn là chiến binh.
Tổng cộng 25 thủ phạm đã được xác định với vai trò chính hoặc phụ. Một số vẫn đang phục vụ trong ADF.
Trong tất cả trường hợp, báo cáo nói các quân nhân “đã hoặc đáng lẽ phải thấy rõ ràng rằng người bị giết là một người không tham chiến”. Phần lớn nạn nhân đã bị bắt và được kiểm soát, cho phép họ được bảo vệ theo luật pháp quốc tế.
Một số vụ việc được mô tả trong báo cáo khiến nhiều người sốc. Bằng chứng cho thấy binh sĩ cấp dưới đã được cấp trên chỉ thị hành quyết tù nhân một cách máu lạnh, như một phần của quá trình “tắm máu” trong đó các binh sĩ này lần đầu ra tay giết người.
Báo cáo của ông Brereton, ở một mức độ lớn, đã miễn trừ trách nhiệm đối với các chỉ huy cấp cao hoặc cho rằng họ đã không biết tội ác chiến tranh được thực hiện.
Thay vào đó, báo cáo nói tội ác đã được thực hiện và che đậy bởi các chỉ huy tuần tra, thường là trung sĩ hoặc hạ sĩ, và liên quan đến “một số lượng nhỏ chỉ huy tuần tra và những người thân tín của họ”.
Thủ tướng Úc Scott Morrison đã gọi điện cho người đồng cấp ở Afghanistan, Tổng thống Ashraf Ghani, để xin lỗi trước khi báo cáo được công bố hôm 19/11.
Văn phòng ông Ghani cho biết, thông qua Twitter, rằng ông Morrison đã “bày tỏ nỗi buồn sâu sắc nhất về hành vi sai trái của một số quân nhân Úc ở Afghanistan và cam kết với tổng thống Afghanistan về việc điều tra và đảm bảo công lý”.
Ngoại trưởng Úc Marise Payne cũng đã gửi thư cho ông Ghani để xin lỗi và đảm bảo với ông rằng chính phủ Úc đang xem xét các phát hiện của cuộc điều tra và sẽ “đưa ra tuyên bố công khai sau đó”.
Thẩm phán Brereton đã điều tra những cáo buộc gây sốc chống lại lực lượng quân nhân tinh nhuệ của Úc kể từ năm 2016, khi ông được giao nhiệm vụ xem xét hàng chục vụ việc ở Afghanistan từ năm 2005 đến năm 2016. (T/H, Z/N)
