Trump mắc COVID-19: Chuyện gì sẽ xảy ra với nước Mỹ?
Mỹ từng trao quyền lực tạm thời cho Phó Tổng thống khi Tổng thống không thể làm việc, song việc ông Trump mắc COVID-19 cũng có thể gây ra những tranh cãi hiến pháp.
Tổng thống Donald Trump và vợ đã được xác định nhiễm virus SARS-COV-2 vào ngày 1/10/2020 (giờ địa phương).
Theo các chuyên gia, hậu quả của việc nhà lãnh đạo Mỹ mắc COVID-19 có thể là bất cứ điều gì. Đó có thể là một sự gián đoạn tạm thời đến một cuộc khủng hoảng hiến pháp toàn diện với các tuyên bố cạnh tranh về vị trí tổng thống. Điều quan trọng nhất là phải xác định rõ ràng người đảm nhiệm vai trò tổng tư lệnh.
Nhìn chung, mức độ gián đoạn về kinh tế và địa chính trị sẽ phụ thuộc nhiều vào mức độ nghiêm trọng của căn bệnh, đặc biệt là liệu bản thân ông Trump có còn làm việc được hay không.
David Axelrod, cựu cố vấn cấp cao của Nhà Trắng cho cựu Tổng thống Barack Obama, nói: “Có quy trình cho mọi thứ. Chúng tôi thường xuyên thực hiện các cuộc diễn tập để biết phải làm gì trong các trường hợp khủng bố hoặc tấn công hạt nhân, nhưng thành thật mà nói, tôi chưa bao giờ lường trước được tình huống đại dịch như Nhà Trắng đang phải đối mặt hiện nay”.
Ian Bremmer, chủ tịch của Eurasia Group, một công ty tư vấn rủi ro địa chính trị, cho biết các chỉ số thị trường gần như chắc chắn sẽ sụt giảm nếu có tin tức về chẩn đoán tiêu cực. Nhưng ông hy vọng các nhà giao dịch sẽ cảm thấy yên tâm hơn từ sự phục hồi của Thủ tướng Anh Boris Johnson sau “trận ốm” COVID-19 gần đây.
Mặc dù ông Johnson đã phải chỉ định Ngoại trưởng Dominic Raab giải quyết một số nhiệm vụ khi ông vào chăm sóc đặc biệt ngày 7/4, nhưng ông chưa bao giờ chính thức chuyển giao quyền lực. Johnson hiện đã trở lại làm việc và tiếp tục toàn bộ nhiệm vụ của mình.
“Nếu ông Trump bị bệnh và bị cách ly trong dinh thự, nhưng vẫn nắm quyền điều hành chính phủ và đăng tweet đều đều, tôi nghĩ sẽ chỉ có tác động tối thiểu đến thị trường”, Bremmer nói.
Trong trường hợp ông Trump quá ốm để có những dòng tweet sôi nổi, vẫn có một quy trình mà các tổng thống trước đây đã áp dụng để tạm thời từ bỏ quyền lực.
Bản sửa đổi thứ 25 của Hiến pháp Mỹ cho phép ông Trump giao quyền kiểm soát cho phó tổng thống và sau đó giành lại quyền ngay khi tuyên bố. Cựu Tổng thống George W. Bush đã làm điều này hai lần trong nhiệm kỳ của mình, khi đang tiến hành các thủ tục y tế, và cựu Tổng thống Ronald Reagan làm một lần khi phải phẫu thuật.
Nếu ông Trump gặp vấn đề sức khỏe đột ngột không thể tự đưa ra quyết định, bản sửa đổi thứ 25 cũng cho phép phó tổng thống và nội các thực hiện việc chuyển giao quyền lực tổng thống.
Trong trường hợp xấu nhất, ít có khả năng xảy ra, cũng có quy trình cho việc những gì sẽ diễn ra nếu cả tổng thống và phó tổng thống đều qua đời. Ilya Somin, giáo sư luật tại Đại học George Mason, nói: “Trong trường hợp đó, việc kế thừa sẽ rõ ràng. Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi sẽ tiếp quản vị trí”.
Nhưng các chuyên gia hiến pháp cảnh báo rằng sự hỗn loạn có thể xảy ra nếu cả Trump và Pence đều không làm việc được vì COVID-19, bởi vì luật không quy định rõ ràng phải làm gì trong tình huống này.
Brian Kalt, giáo sư luật tại Đại học bang Michigan nói: “Sẽ là tình huống tồi tệ có thể dẫn đến khủng hoảng hiến pháp toàn diện. Chuyện đó sẽ ngay lập tức phải đưa ra tòa và họ phải quyết định thật nhanh chóng những gì cần làm. Bởi vì không biết ai là tổng thống, dù chỉ trong vài giờ cũng có thể là cực kỳ nguy hiểm cho đất nước”.
Nếu cả ông Trump và ông Pence đều không thể làm việc, cả hai đều không thể dùng bản sửa đổi 25. Dù hiến pháp chỉ thị cho Quốc hội quy định người kế nhiệm, theo đó Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi sẽ được đưa vào vị trí, hiến pháp không đưa ra thủ tục để xác định mức độ “không có khả năng phục vụ” của tổng thống, dẫn đến khả năng xảy ra tranh chấp.
Trong trường hợp này, bà Pelosi, một đảng viên đảng Dân chủ, có thể tuyên bố mình là tổng thống ngay cả khi ông Trump và ông Pence (hoặc luật sư của họ) tuyên bố mình vẫn phù hợp để phục vụ.
Sau tất cả các kịch bản, Nhà Trắng nói rằng không có lý do gì để hoảng hốt. Một nữ phát ngôn viên cho biết chính phủ liên bang luôn có kế hoạch liên tục hoạt động, nhưng từ chối nêu rõ kế hoạch sẽ như thế nào nếu cả ông Trump và ông Pence không thể thực hiện nhiệm vụ của họ. (VTC)
