Thông tin về Vắc-xin COVID-19 AstraZeneca
Sơ lược về vắc xin này
Vắc-xin COVID-19 AstraZeneca là loại vắc-xin có thể giúp ngừa bệnh do COVID-19 gây ra cho con người. Vắc-xin COVID-19 AstraZeneca không có bất kỳ vi-rút SARS-CoV-2 còn sống nào hết, và vắc-xin này không thể truyền COVID-19 cho quý vị. Vắc-xin này có mã di truyền thuộc một phần quan trọng của vi-rút SARS-CoV-2 gọi là gai protein. Gai protein này đã được cài vào một loại vi-rút ‘vật mang’ cảm thông thường, vô hại (một loại adenovirus). Vật mang adenovirus đưa gai protein vào các tế bào của quý vị để các tế bào có thể đọc và rập khuôn sản sinh các gai protein này. Sau đó, hệ thống miễn dịch của quý vị sẽ học cách nhận ra và chiến đấu chống lại vi-rút SARS-CoV-2. Adenovirus đã được sửa đổi để nó không thể sinh sôi nẩy nở một khi đã vào được bên trong các tế bào, có nghĩa là nó không thể lây lan sang các tế bào khác và gây ra nhiễm trùng.
Để ngừa COVID-19, tất cả mọi người từ 16 tuổi trở lên đều nên chủng ngừa. Vắc-xin COVID- 19 AstraZeneca thích hợp cho người từ 18 tuổi trở lên, ngoại trừ một số trường hợp ngoại lệ được nêu rõ trong tờ thông tin này. Những người 16 và 17 tuổi có thể được tiêm loại vắc-xin khác (Comirnaty, vắc-xin Pfizer COVID-19). Chủng ngừa là tự nguyện.
Quý vị có thể thảo luận với cơ sở cung cấp dịch vụ tiêm chủng và/hoặc bác sĩ gia đình về mọi mối lo ngại hoặc thắc mắc về việc tiêm chủng COVID-19 trước khi được tiêm vắc-xin.
Lợi ích của vắc-xin này
Kết quả kết hợp mấy cuộc thử nghiệm lâm sàng cho thấy vắc-xin COVID-19 AstraZeneca ngừa COVID-19 công hiệu ở những người từ 18 tuổi trở lên. So với người không chủng ngừa, người đã tiêm hai liều vắc-xin COVID-19 AstraZeneca ít khi bị nhiễm COVID-19 khoảng 62-70 phần trăm. Vì trong cuộc thử nghiệm có ít người từ 65 tuổi trở lên, chúng tôi không chắc liệu vắc-xin có công hiệu như nhau ở những người trên 65 tuổi so với với những người trẻ tuổi hơn.Tuy nhiên, không một ai trong số những người cao niên vừa nêu, đã được tiêm các vắc-xin này, bị bệnh COVID-19 trầm trọng hoặc cần phải vào bệnh viện để được điều trị. Kinh nghiệm ban đầu ở Tô Cách Lan cho thấy, việc chủng ngừa COVID-19 có công hiệu giúp người cao niên không phải cần phải vào bệnh viện để được điều trị COVID-19, đa số những người này đã được tiêm vắc-xin COVID-19 AstraZeneca. Sắp tới sẽ có thêm dữ liệu về mức độ công hiệu của vắc- xin này ở người cao niên.
Sức đề kháng COVID-19 bắt đầu từ khoảng 3 tuần lễ sau liều vắc-xin COVID-19 AstraZeneca đầu tiên. Dù một liều có thể giúp ngừa bệnh phần nào, nhưng nhiều khi chỉ công hiệu trong thời gian ngắn lên đến khoảng 12 tuần lễ. Liều thứ hai làm tăng lượng kháng thể và hầu như sẽ có thể kéo dài thời gian đề kháng. Trong cuộc thử nghiệm lâm sàng mô tả ở trên, vắc-xin này ra vẻ công hiệu hơn khi tiêm 2 liều cách xa nhau lâu hơn. Đó là lý do tại sao tốt hơn nên tiêm 2 liều cách nhau khoảng 12 tuần lễ. Không có vắc-xin nào công hiệu 100%, vì vậy, quý vị nhiều khi vẫn có thể bị bệnh do COVID-19 gây ra sau khi đã chủng ngừa.
Chúng tôi không biết vắc-xin COVID-19 AstraZeneca sẽ công hiệu trong bao lâu sau khi đã tiêm hai liều. Chúng tôi sẽ từ từ tìm hiểu thêm về điều này.
Hiện chúng tôi không biết các vắc-xin COVID-19 ngăn chặn vi-rút lây lan hiệu quả ra sao. Điều này có nghĩa là người đã chủng ngừa vẫn có thể bị nhiễm vi-rút SARS-CoV-2. Ngay cả khi không bị các triệu chứng hoặc chỉ bị các triệu chứng nhẹ, họ vẫn có thể lây bệnh sang người khác.
Đây là lý do tại sao điều quan trọng là phải tiếp tục các biện pháp phòng ngừa khác như:
- duy trì khoảng cách đối với người khác
- rửa tay
- đeo khẩu trang
- xét nghiệm COVID-19 và cách ly kiểm dịch/cách ly theo yêu cầu của tiểu bang/lãnh thổ nơi quý vị cư ngụ.
Nếu đã được chủng ngừa hai liều Vắc-xin COVID-19 AstraZeneca, quý vị vẫn nên đi xét nghiệm COVID-19 nếu bị các triệu chứng đúng với các tiêu chí xét nghiệm mà cơ quan y tế địa phương đặt ra (ví dụ: sốt, ho, đau họng).
Ai có thể được tiêm vắc-xin này
Người từ 18 tuổi trở lên có thể được tiêm Vắc-xin COVID-19 AstraZeneca.
Một số các nhóm người nhất định được ưu tiên tiêm vắc-xin này trước vì họ dễ có nguy cơ tiếp xúc với vi-rút COVID-19 hơn (ví dụ như nhân viên ở cơ sở biên giới hoặc cơ sở kiểm dịch, cơ sở chăm sóc sức khỏe hoặc cơ sở chăm sóc người cao niên) hoặc bị bệnh nặng và tử vong do COVID-19 (ví dụ: lớn tuổi hơn hoặc bị bệnh kinh niên), hoặc nếu họ làm việc trong các dịch vụ quan trọng đối với việc hoạt động của xã hội.
Ai không nên tiêm vắc-xin này
Quý vị không nên tiêm vắc-xin này nếu đã bị:
- sốc phản vệ (loại phản ứng dị ứng trầm trọng) với liều vắc-xin COVID-19 cùng loại trước đây, hoặc
- sốc phản vệ sau khi tiếp xúc với bất kỳ thành phần nào trong vắc-xin COVID-19.
Các biện pháp phòng ngừa khi chủng ngừa
Những người bị một số vấn đề sức khỏe nhất định có thể sẽ cần các biện pháp phòng ngừa bổ sung như nán lại trong 30 phút nhằm mục đích theo dõi sau khi tiêm vắc-xin hoặc tham khảo ý kiến chuyên gia về dị ứng. Hãy cho cơ sở cung cấp dịch vụ chủng ngừa biết nếu quý vị đã bị:
- phản ứng dị ứng với liều vắc-xin COVID-19 hoặc một thành phần của vắc-xin này trước đây
- sốc phản vệ với vắc-xin khác hoặc thuốc khác. Cơ sở cung cấp dịch vụ chủng ngừa có thể kiểm tra để bảo đảm không có các thành phần nào giống vậy trong vắc-xin COVID-19 quý vị sẽ được tiêm
- rối loạn tế bào mast.
Nếu quý vị bị rối loạn chảy máu hoặc quý vị đang uống thuốc làm loãng máu (thuốc chống đông máu), hãy nói cho cơ sở cung cấp dịch vụ chủng ngừa biết. Cơ sở cung cấp dịch vụ chủng ngừa có thể giúp xác định liệu tiêm vào cơ bắp có an toàn cho quý vị hay không và quyết định thời điểm tốt nhất để tiêm vắc-xin.
Các trường hợp đặc biệt cần thảo luận trước khi chủng ngừa
Người có hệ miễn dịch suy yếu (suy giảm miễn dịch)
Người bị suy giảm miễn dịch bao gồm những người có vấn đề sức khỏe khiến hệ thống miễn dịch của họ bị suy yếu. Ngoài ra cũng bao gồm những người nhiều khi đang uống thuốc ức chế hệ thống miễn dịch của họ.
Chính phủ Úc đặc biệt khuyên người bị suy giảm miễn dịch nên tiêm vắc-xin COVID-19. Vắc- xin COVID-19 AstraZeneca không hoạt động giống như ‘vắc-xin sống’. Vật mang adenovirus đã được sửa đổi để nó không thể sinh sôi nẩy nở hoặc lây lan sang các tế bào khác, và nó không thể gây ra nhiễm trùng. Vắc-xin này an toàn đối với người bị suy giảm miễn dịch.
Người bị suy giảm miễn dịch, kể cả những người bị HIV kinh niên, dễ bị bệnh nặng do COVID- 19 hơn, kể cả dễ bị tử vong hơn.
Các cuộc thử nghiệm lâm sàng vắc-xin COVID-19 AstraZeneca không bao gồm những người bị suy giảm miễn dịch. Một cuộc thử nghiệm lâm sàng đang được thực hiện bằng cách tiêm vắc-xin COVID-19 AstraZeneca cho những người nhiễm bệnh HIV ổn định, dự kiến sẽ có kết quả trong vài tháng tới. Chúng tôi không biết liệu Vắc-xin COVID-19 AstraZeneca có công hiệu ở người bị suy giảm miễn dịch so với những người khác hay không. Có thể mức độ công hiệu của Vắc-xin COVID-19 AstraZeneca ở người bị suy giảm miễn có lẽ không bằng mức độ công hiệu ở những người khác. Điều quan trọng là phải tiếp tục các biện pháp phòng ngừa khác như duy trì khoảng cách đối với người khác sau khi chủng ngừa.
Phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú sữa mẹ
Nếu đang cho con bú sữa mẹ, quý vị có thể tiêm vắc-xin COVID-19 AstraZeneca. Quý vị không cần phải ngưng cho con bú sữa mẹ sau khi chủng ngừa.
Phụ nữ mang thai thường không nên tiêm vắc-xin COVID-19 AstraZeneca, nhưng có thể cân nhắc việc chủng ngừa:
- nếu dễ bị nhiễm COVID-19 hơn, ví dụ như do công ăn việc làm của họ, hoặc
- nếu có các yếu tố nguy cơ bị bệnh nặng, ví dụ như do các vấn đề sức khỏe đã bị từ trước.
Nếu quý vị đang mang thai, cơ sở cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe có thể giúp quý vị đánh giá các lợi ích và rủi ro của việc chủng ngừa.
Những người từng bị nhiễm COVID-19
Nếu đã từng bị nhiễm COVID-19 trước đây, quý vị hãy nói cho cơ sở cung cấp dịch vụ chủng ngừa biết. Cơ sở cung cấp dịch vụ chủng ngừa có khi sẽ khuyên quý vị nên đợi đến sáu tháng sau khi bình phục trước khi tiêm vắc-xin COVID-19. Nếu còn đang bị bệnh do COVID-19 gây ra, quý vị hãy thảo luận với bác sĩ điều trị quý vị về thời điểm tốt nhất để chủng ngừa.
Vắc-xin COVID-19 AstraZeneca và trẻ em
Vắc-xin COVID-19 AstraZeneca chỉ được chấp thuận tạm thời để tiêm cho người từ 18 tuổi trở lên và không thể tiêm cho người nhỏ tuổi hơn. Nguy cơ bị bệnh COVID-19, đặc biệt là bệnh nặng, ở trẻ em thấp hơn so với thanh thiếu niên và người lớn.
Bảo đảm tính an toàn của Vắc-xin COVID-19 AstraZeneca
Nhờ tăng khoản tài trợ cho việc nghiên cứu vắc-xin, và số lượng tình nguyện viên rất đông cho các cuộc nghiên cứu đã giúp chúng ta nhanh chóng bào chế được Vắc-xin COVID-19 AstraZeneca và các loại vắc-xin COVID-19 khác. Cuộc thử nghiệm lâm sàng lớn với khoảng 57,000 người đã xác nhận Vắc-xin COVID-19 AstraZeneca là an toàn và công hiệu.
Cơ quan Quản lý Sản phẩm Trị liệu (TGA, Therapeutic Goods Administration) thẩm định tất cả các loại vắc-xin tại Úc. Điều này bảo đảm rằng vắc-xin đã được chấp thuận sẽ an toàn, công hiệu và được bào chế theo tiêu chuẩn phẩm chất rất cao. Tại trang mạng TGA có thông tin mô tả quy trình phê duyệt vắc-xin COVID-19.
Tính an toàn của vắc-xin COVID-19 sẽ được giám sát liên tục trong suốt chương trình chủng ngừa COVID-19. Có thể báo cáo các tác dụng phụ đáng ngờ cho cơ sở cung cấp dịch vụ chủng ngừa hoặc chuyên gia chăm sóc sức khỏe. Sau đó, họ sẽ thay mặt quý vị chính thức báo cáo cho bộ y tế tiểu bang hoặc lãnh thổ nơi quý vị cư ngụ hay báo cáo trực tiếp cho Cơ quan Quản lý Sản phẩm Trị liệu (TGA, Therapeutic Goods Administration). Nếu muốn tự báo cáo, xin quý vị truy cập trang mạng của TGA để biết thông tin về cách thức báo cáo tác dụng phụ đáng ngờ liên quan đến các vắc-xin COVID-19.