Phát hiện gen ẩn “chí mạng” nằm trong virus corona

Các nhà khoa học mới đây đã phát hiện ra một loại gen “ẩn” (gen trong gen) khác trong mã di truyền của virus corona và gần như bị bỏ qua cho đến nay. Đây được xem là nguyên nhân giải thích tại sao loại virus này lại khó bị đánh bại đến vậy. Khám phá này được báo cáo trên tạp chí eLife.

Gen mới được xác định có tên là ORF3d, một ví dụ về cái được gọi là gen chồng chéo. Nó đã được giấu trong cấu trúc của nucleotit, vật liệu tạo nên DNA và RNA, trong virus corona chủng mới trong nhiều tháng, ở đoạn khuất hẳn tầm mắt của giới chuyên gia và vẫn chưa được phát hiện cho đến nay.

“Xét về kích thước bộ gen, virus corona chủng mới là một trong những virus có RNA dài nhất từng được ghi nhận trong lịch sử,” nhà định dạng sinh học Chase Nelson tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Mỹ giải thích. “Do đó, chúng có lẽ dễ bị đột biến gen và dễ dàng đánh lừa các nhà khoa học hơn các loại virus RNA khác.”

Việc chồng chéo gen là hiện tượng tương đối phổ biến, đặc biệt trong các virus corona chủng mới, nhưng khám phá này đã đánh dấu một thách thức khác mà con người cần phải vượt qua khi nhân loại đang cố gắng giải mã bí ẩn về khả năng lây lan đáng sợ của dịch bệnh virus corona.

Với cách các máy quét bộ gen được thiết kế để xác định các gen riêng lẻ, chúng thường có thể bỏ sót những loại gen chồng chéo nằm giữa các nucleotit lân cận. Trong trường hợp cụ thể này, nó được xem như là một chướng ngại lớn trong việc điều trị virus corona, nhưng hiện tại, các nhà khoa học cũng chưa biết chắc chắn về điều đó.

“Việc thiếu các gen chồng chéo sẽ khiến chúng ta gặp khó khăn khi xem xét những khía cạnh quan trọng của virus,” ông Nelson cho hay. “Các gen chồng chéo có thể là một trong những vũ khí mà những virus corona đã phát triển nhằm tái tạo một cách hiệu quả, qua đó tấn công hệ miễn dịch của vật chủ hoặc tăng cường khả năng lây truyền. Loại gen này đã bị đột biến và được xem như nguyên nhân hàng đầu giúp giải thích một số thuộc tính sinh học độc đáo của virus.”

Trên thực tế, người ta vẫn chưa xác định được chính xác về khả năng tạo ra virus corona của ORF3d, và liệu nó có ảnh hưởng đến nghiên cứu vắc-xin hiện tại hay không, tuy nhiên, các nhà khoa học biết rằng nó sẽ giúp kích hoạt phản ứng kháng thể một cách mạnh mẽ.

Theo ông Nelson, các nhà khoa học không nắm được chức năng của ORF3d cũng như ý nghĩa lâm sàng của nó. Dẫu vậy, trong một loại virus chỉ có 15 gen đã biết, thì việc phát hiện một gen khác (chưa nói đến gen chồng chéo) là một bước tiến đáng kể. (T/T)