Mật ong có thể bảo vệ, ngăn ngừa bệnh tim và tiểu đường
Thường xuyên tiêu thụ đường được coi là có hại cho sức khỏe, bao gồm làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, béo phì và bệnh tim mạch. Tuy nhiên, mật ong – một loại đường tự nhiên, là một ngoại lệ. Nó thậm chí còn được phát hiện là có lợi cho sức khỏe tim mạch và kiểm soát đường huyết.
Mật ong chứa polyphenol bảo vệ hệ tim mạch
Theo Tổ chức Y tế Thế giới WHO, các bệnh tim mạch chiếm 32% tổng số ca tử vong trên toàn thế giới. Đường có trong nhiều loại thực phẩm chế biến sẵn được cho là một trong những nguyên nhân gây ra các bệnh tim mạch.
Thường xuyên hấp thụ quá nhiều đường tự do, chẳng hạn như đường trắng, đường phèn, đường hạt và xi-rô ngô có hàm lượng đường fructose cao, làm tăng nguy cơ viêm mãn tính, béo phì, tiểu đường loại 2 và các bệnh tim mạch.
Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu đã phát hiện ra rằng mật ong, cũng được xếp vào loại “không đường”, chứa nhiều chất dinh dưỡng lành mạnh có lợi cho sức khỏe tim mạch.
Một nghiên cứu mới chỉ ra rằng, ăn mật ong đúng cách có thể cải thiện lượng lipid trong máu và kiểm soát lượng đường huyết.
Phân tích tổng hợp từ Đại học Toronto cho thấy, mật ong làm giảm lượng đường trong máu lúc đói, cholesterol toàn phần và LDL (cholesterol xấu), chất béo trung tính lúc đói và các dấu hiệu gan nhiễm mỡ.
Bên cạnh đó, mật ong cũng làm tăng đáng kể HDL cholesterol (cholesterol tốt).
Mặc dù mật ong được tạo thành từ khoảng 80% đường và 20% nước, nhưng nó chứa khoảng 180 chất tốt cho sức khỏe, bao gồm axit amin, vitamin, khoáng chất, men vi sinh và polyphenol.
Yi Fang Tsai, chuyên gia dinh dưỡng tại Trung tâm tư vấn dinh dưỡng Koii (Đài Loan) cho biết, lợi ích của mật ong đối với hệ tim mạch chủ yếu liên quan đến polyphenol.
Polyphenol là chất phổ biến được tìm thấy trong tự nhiên; các polyphenol trong mật ong bao gồm quercetin, caffeic acid phenethyl ester (CAPE), acacetin, kaempferol, galangin, chrysin… đều rất tốt cho sức khỏe tim mạch.
Những chất này có thể ngăn ngừa hình thành huyết khối, ngăn chặn quá trình oxy hóa cholesterol xấu, tăng cường giãn mạch, tất cả đều giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim.
– Quercetin: Quercetin có thể hạ huyết áp, cải thiện chức năng nội mô và giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch vành cũng như đột quỵ.
Ngoài ra, nó còn có tác dụng phòng ngừa chứng phì đại tế bào cơ trơn mạch máu do angiotensin II gây ra. Tế bào cơ trơn mạch máu là một trong những thành phần quan trọng điều hòa xơ vữa động mạch và phục hồi mạch máu.
– Caffeic acid phenethyl ester: CAPE là một trong những thành phần chính của keo ong; nó giúp giãn mạch, giảm huyết áp và chống xơ vữa động mạch.
– Acacetin: Trên lâm sàng, acacetin có thể được sử dụng như một loại thuốc để phòng ngừa và điều trị rung tâm nhĩ.
– Kaempferol: Có thể ngăn ngừa rối loạn chức năng tim do thiếu máu cơ tim cục bộ gây ra.
– Galangin: Đặc tính chống oxy hóa của nó bảo vệ các mô nội mô.
– Chrysin: Có tác dụng bảo vệ cấu trúc cơ tim, nó có thể làm giảm bớt tổn thương cơ tim và có chức năng điều hòa huyết áp.
Các loại và hàm lượng polyphenol trong mật ong từ các loài hoa khác nhau hơi khác nhau, nhưng tác dụng bảo vệ của mật ong đối với hệ tim mạch đến từ tác dụng hiệp đồng của các hợp chất phenolic này.
Mật ong cũng mang lại lợi ích cho sức khỏe tim mạch ở những bệnh nhân béo phì có các yếu tố nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
Trong một thử nghiệm có kiểm soát, bệnh nhân béo phì được chia thành 2 nhóm: một nhóm nhận 70g sucrose mỗi ngày và nhóm còn lại nhận 70g mật ong tự nhiên.
Sau 30 ngày, nhóm dùng mật ong đã trải qua những thay đổi sau: giảm 3.3% tổng lượng cholesterol, giảm 4.3% lượng cholesterol LDL và giảm 19% chất béo trung tính.
Ngoài ra, những người này còn giảm nhẹ trọng lượng cơ thể. Đối với những người trong nhóm sucrose, cholesterol LDL (cholesterol xấu) của họ tăng đáng kể 9% và trọng lượng cơ thể của họ cũng tăng nhẹ.
Mật ong kiểm soát lượng đường trong máu và tăng cường độ nhạy insulin
Nhiều người lo lắng về tình trạng tăng đường huyết nên sợ ăn đường, nhưng một phân tích tổng hợp của Đại học Toronto cho thấy mật ong có thể làm giảm lượng đường trong máu lúc đói.
Điều này là do, ngoài các chất chống oxy hóa như polyphenol, mật ong còn chứa các loại đường hiếm.
Đường hiếm chiếm khoảng 14% hàm lượng đường trong mật ong, là monosacarit và các dẫn xuất của chúng với số lượng hạn chế trong tự nhiên.
Chúng có thể ức chế một số enzym hoặc điều chỉnh giảm vận chuyển glucose, do đó có tác động tích cực ngắn hạn và dài hạn đối với lượng đường trong máu.
Yi Fang Tsai nói thêm rằng mật ong cũng chứa oligosacarit, khiến lượng đường trong máu tăng dần. Hơn nữa, oligosacarit có thể đóng vai trò là prebiotic và trở thành thức ăn cho vi khuẩn đường ruột.
Mật ong tăng cường độ nhạy insulin, giúp ổn định hơn nữa lượng đường trong máu. Điều này liên quan đến thực tế là mật ong có thể làm tăng mức adiponectin.
Adiponectin, một loại hormone do mô mỡ tiết ra, có thể điều chỉnh chuyển hóa glucose và lipid.
Bệnh nhân tiểu đường thường có lượng adiponectin thấp. Do đó, Mức adiponectin trong cơ thể tăng lên giúp giảm viêm toàn thân và cải thiện độ nhạy insulin.
Lợi ích tim mạch của mật ong cũng được phản ánh ở bệnh nhân tiểu đường. Bệnh nhân tiểu đường tuýp 2 dùng mật ong trong thời gian dài có thể cải thiện tình trạng tim mạch.
Một số nghiên cứu cho rằng mật ong có thể làm giảm biến chứng tim mạch ở bệnh nhân đái tháo đường.
Bên cạnh đó, một nghiên cứu trên 18,000 người cho thấy:
- Những người thường xuyên sử dụng mật ong ít có khả năng mắc bệnh tiền tiểu đường;
- Những người ăn mật ong từ 4 đến 6 lần một tuần có khả năng mắc bệnh tiểu đường thấp hơn 23% so với những người không ăn.
Cách tiêu thụ mật ong một cách lành mạnh
Mật ong có lợi cho cả sức khỏe tim mạch và kiểm soát lượng đường trong máu. Vậy làm thế nào để chúng ta tối đa hóa lợi ích sức khỏe của mật ong? Có một số cách:
1. Thay đường bằng mật ong
Đường trắng và đường hạt mà mọi người thường sử dụng, cũng như xi-rô ngô có hàm lượng đường cao thường được sử dụng trong thực phẩm chế biến, không có lợi cho việc kiểm soát lượng đường trong máu.
Nếu bạn đã quen thêm đường vào bữa sáng, đồ ăn nhẹ, cà phê hoặc trà, hãy thay thế bằng mật ong.
2. Kiểm soát lượng mật ong
Mật ong có nhiều chất dinh dưỡng nhưng vẫn là một loại đường, vì vậy hãy hạn chế lượng tiêu thụ.
WHO khuyến nghị giảm lượng đường ăn vào dưới 10% tổng năng lượng ăn vào. Lượng khuyến nghị hàng ngày cho mỗi người được tính toán trên cơ sở 2,000 calo mỗi ngày, vì vậy khẩu phần 10% là khoảng 40g mật ong (2 muỗng canh).
Yi Fang Tsai chỉ ra rằng mật ong chỉ tốt cho con người khi được tiêu thụ ở mức độ vừa phải. Lượng mật ong phải được hạn chế nếu bạn đã ăn các loại thực phẩm có đường khác trong ngày.
Điều này đặc biệt quan trọng đối với bệnh nhân tiểu đường, vì tiêu thụ quá nhiều mật ong vẫn có hại cho việc kiểm soát lượng đường trong máu.
3. Mật ong nguyên chất tốt hơn mật ong đã qua xử lý
Sự khác biệt giữa mật ong thô và mật ong đã qua xử lý là loại sau đã được khử trùng ở nhiệt độ cao, hơn nữa, giá trị dinh dưỡng của nó đã bị phá hủy ở một mức độ nào đó.
Mật ong thô không trải qua quá trình này và do đó giữ lại hầu hết các chất dinh dưỡng.
Mật ong thô có chứa men vi sinh như Lactobacillus, có thể tăng cường hệ thống miễn dịch, giảm nồng độ lipid trong máu và cung cấp axit béo chuỗi ngắn (SCFA).
SCFA có thể ngăn ngừa các bệnh viêm nhiễm và tăng cường chức năng bảo vệ đường ruột. Ngoài ra, amylase trong mật ong thô có thể giúp tiêu hóa tinh bột.
Tuy nhiên, men vi sinh và amylase nhạy cảm với nhiệt.
Do đó, thành phần và hoạt tính sinh học của mật ong chế biến sau khi đun nóng trong thời gian ngắn ở nhiệt độ 60-65 độ C chắc chắn sẽ thay đổi và lợi ích sức khỏe cũng bị ảnh hưởng ở một mức độ nhất định.
Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng ăn mật ong thô, đặc biệt là mật ong nguyên chất, có lợi hơn cho sức khỏe tim mạch.
Điều đáng chú ý là không nên cho trẻ dưới 1 tuổi ăn cả mật ong thô và mật ong đã qua chế biến, đặc biệt là mật ong thô, vì nó có thể chứa clostridium botulinum (gây ngộ độc).
4. Bệnh nhân tiểu đường nên kết hợp mật ong với các thực phẩm khác
Những người khỏe mạnh có thể ăn mật ong khi bụng đói, nhưng nó không được khuyến khích cho những người bị kháng insulin và tiểu đường.
Điều này là do thành phần chính của mật ong là đường fructose và chỉ ăn mật ong thôi cũng sẽ ảnh hưởng đến lượng đường trong máu.
Yi Fang Tsai gợi ý rằng những bệnh nhân này có thể kết hợp mật ong với các loại thực phẩm không đường khác, như sữa chua không đường với mật ong hoặc trứng với nước mật ong. (T/H, NTD)
