Hai biến thể Covid-19 mới thách thức các nhà khoa học trên thế giới
Các nhà khoa học hiện tại tập trung vào biến thể Delta được cho là khiến số ca mắc Covid-19 tăng mạnh ở nhiều quốc gia. Tuy nhiên, các biến thể Lambda và Epsilon cũng đang khiến họ đau đầu.
Lambda lần đầu tiên được xác định ở Peru và đã có mặt ở nhiều nơi của Nam Mỹ. Trong những tháng gần đây, ít nhất 29 quốc gia đã báo cáo biến thể này. Lambda được thêm vào danh sách theo dõi của “các biến thể quan tâm” của WHO vào ngày 14/6.
Theo WHO, Lambda mang một số đột biến cho thấy tăng khả năng lây truyền và chống lại hệ miễn dịch, nhưng cơ quan này cho biết cần nghiên cứu thêm để hiểu rõ mối đe dọa của nó và những biến thể khác đang lây lan.
Giáo sư Thomas Priess chuyên về khoa học gene tại ĐH Quốc gia Úc cho biết việc Lambda có thể “vượt qua Delta về khả năng lây lan trong cộng đồng hay không” cần được điều tra thêm.
Chuyên gia về bệnh truyền nhiễm Maria Van Kerkhove của WHO cho biết cần có thêm phân tích về virus trên toàn thế giới để hiểu chúng đang biến đổi thế nào. “Lambda sẽ không được nâng cấp thành ‘biến thể đáng lo ngại’ trừ khi nó được chứng minh là có một số đặc điểm như tăng khả năng lây nhiễm hoặc mức độ nghiêm trọng hay có tác động đến các biện pháp đối phó như xét nghiệm và vắc-xin” –bà cho biết.
Một nghiên cứu của các nhà khoa học thuộc ĐH Chile công bố đầu tháng này thấy rằng biến thể Lambda làm giảm mức độ kháng thể chống virus ở những người được tiêm vắc-xin Sinova Biotech vốn được dùng rộng rãi tại Chile. Tuy nhiên, nghiên cứu này chưa được các nhà khoa học khác đánh giá.
Nghiên cứu trên cũng cho thấy Lambda có khả năng lây nhiễm tế bào cao hơn so với các biến thể Alpha và Gamma trong các thử nghiệm trong phòng thí nghiệm, không bao gồm biến thể Delta.
Các chuyên gia cho biết đến nay, các biến thể xuất hiện hàng đầu, như Delta, dường như dễ lây lan hơn các biến thể khác nhưng khi khả năng miễn dịch của cộng đồng tăng lên, virus sẽ có nhiều áp lực hơn để thoát khỏi các sự bảo vệ.
“Sẽ rất hợp lý nếu virus đang bắt đầu chịu áp lực để chọn lọc nhằm né tránh các phản ứng miễn dịch ở các quốc gia và khu vực có tỷ lệ tiêm chủng cao hoặc ở những người đã khỏi Covid-19.” –Giáo sư Preiss cho biết và nhấn mạnh rất khó để nói điều này có thúc đẩy các đột biến hiện tại hay không.
Nghiên cứu mới về một biến thể khác có tên Epsilon lần đầu được phát hiện ở Mỹ đã chỉ ra nhiều cách mà virus có thể tự sửa chữa và có khả năng trốn tránh hệ thống miễn dịch của con người.
Trong một bài báo đăng trên tạp chí Science đầu tháng này, các nhà khoa học chỉ ra rằng 3 đột biến của biến thể Epsilon làm giảm hiệu lực vô hiệu hóa của các kháng thể sinh ra từ vắc-xin hay sau khi khỏi Covid-19.
Họ cũng phát hiện Epsilon “dựa trên một chiến lược nhằm thoát khỏi sự vô hiệu hóa gián tiếp và bất thường” bằng cách sắp xếp lại một phần đặc biệt của protein đột biến mà virus sử dụng để liên kết với tế bào của người.
Tháng trước, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) đã hạ cấp Epsilon từ “biến thể đáng lo ngại” xuống “biến thể đáng quan tâm” với lý do tỷ lệ dòng virus này lây lan trên toàn quốc đã giảm đáng kể. WHO cũng hạ thấp mức độ nghiêm trọng của biến thể này và xếp vào danh sách cần theo dõi thêm.
Tuy nhiên, những quan sát về Epsilon và các biến thể khác cung cấp cho các nhà nghiên cứu bài học khi họ tìm kiếm dấu hiệu cho thấy các đột biến mới đang làm tăng khả năng virus né tránh các biện pháp bảo vệ miễn dịch. (GDTD)
