Dutton đã sai khi tuyên bố dưới thời của Liên đảng lãi suất ‘luôn’ thấp hơn
Matthew Elmas
Ngày 18 tháng 3 năm 2025
NHỮNG GÌ ĐÃ ĐƯỢC TUYÊN BỐ
Dưới thời của chính phủ Liên đảng lãi suất luôn thấp hơn.
PHÁN QUYẾT CỦA CHÚNG TÔI
Sai. Các chuyên gia cho rằng không có mối liên hệ trực tiếp giữa lãi suất và các đảng phái chính trị, trong khi dữ liệu cho thấy dưới thời của chính phủ Liên đảng lãi suất từng cao hơn.
AAP FactCheck – Lãnh đạo phe đối lập Peter Dutton đã tuyên bố sai rằng dưới thời của chính phủ Liên đảng lãi suất luôn thấp hơn vì họ quản lý nền kinh tế tốt hơn Đảng Lao động.
Các chuyên gia cho rằng không có mối liên hệ trực tiếp giữa các đảng phái chính trị và lãi suất, và số liệu chính thức cho thấy dưới thời của chính phủ Liên đảng lãi suất không phải “lúc nào cũng thấp hơn”.
Mặc dù chính sách của chính phủ có ảnh hưởng đến mục tiêu lãi suất của Ngân hàng Trữ kim Úc Châu(Reserve Bank of Australia – RBA), các chuyên gia cho rằng đó chỉ là một trong nhiều yếu tố, và lãi suất thấp không nhất thiết phản ánh sự quản lý kinh tế hiệu quả.
Ông Dutton đã đưa ra tuyên bố này trong một cuộc họp báo tại Gold Coast vào ngày 11 tháng 3 năm 2025, sau khi cơn bão Alfred tấn công khu vực này.
“Liên đảng luôn quản lý nền kinh tế tốt hơn Đảng Lao động – đó là lý do tại sao dưới thời của chính phủ Liên đảng lãi suất luôn thấp hơn,” ông nói với các phóng viên.
Lãnh đạo phe đối lập đã đưa ra tuyên bố tương tự vào tháng 5 và tháng 8 năm 2024.
Văn phòng của ông Dutton đã không phản hồi yêu cầu của AAP FactCheck về bằng chứng để chứng minh cho tuyên bố này của ông.
Số liệu thống kê chính thức cho thấy dưới thời của chính phủ Liên đảng lãi suất không phải lúc nào cũng thấp hơn.
Mục tiêu lãi suất tiền mặt chính thức của RBA, vốn ảnh hưởng đến lãi suất mà người dân phải trả cho các khoản vay mua nhà hoặc các khoản vay khác, hiện đang ở mức 4,1% dưới thời hiện nay của chính phủ Lao động.
Mức đó thấp hơn bất kỳ thời điểm nào trong suốt thời kỳ của chính phủ Liên đảng của John Howard cầm quyền từ tháng 4 năm 1996 đến tháng 12 năm 2007.
Không rõ liệu tuyên bố của ông Dutton đề cập đến mục tiêu lãi suất tiền mặt của RBA hay lãi suất thả nổi trên thị trường.
Vào năm 2022, AAP FactCheck đã bác bỏ tuyên bố của Liên đảng rằng dưới thời của chính phủ Lao động lãi suất luôn cao hơn.
Vào thời điểm đó, nghị sĩ phe đối lập Karen Andrews đã chỉ ra dữ liệu lịch sử của RBA về lãi suất thả nổi đối với người có sở hữu nhà làm bằng chứng.
Những mức lãi suất đó cũng không phải lúc nào cũng thấp hơn dưới thời của chính phủ Liên đảng.
Dữ liệu cho thấy lãi suất vay trung bình hằng tháng đối với người có sở hữu nhà là 8,6% vào tháng 2 năm 2025, thấp hơn mức 10,5% vào thời điểm chính phủ Howard bắt đầu cầm quyền vào năm 1996.
Vào cuối nhiệm kỳ cuối cùng của chính phủ Liên đảng đó, lãi suất là 8,6% – cao hơn mức khoảng 5,8% dưới thời của chính phủ Lao động kế nhiệm vào năm 2009.
Sean Langcake, trưởng bộ phận dự báo kinh tế vĩ mô của công ty nghiên cứu Oxford Economics Australia, cho biết rằng việc so sánh lãi suất sau đầu những năm 1990 là phù hợp nhất, khi nhiều ngân hàng trung ương, bao gồm cả RBA, bắt đầu nhắm mục tiêu lạm phát.
RBA, cơ quan độc lập với chính phủ, đã sử dụng lãi suất để cố gắng duy trì lạm phát hằng năm trong khoảng từ 2 đến 3%.
Ông Langcake cho biết việc nhắm mục tiêu lạm phát khiến việc so sánh lãi suất trước và sau giai đoạn đó trở nên khó khăn.
“Trước năm 1993, chúng ta chưa có một cơ quan chính sách thực hiện việc nhắm mục tiêu lạm phát,” ông Langcake nói với AAP FactCheck.
“Lãi suất có thể đã cao hơn nhiều, nhưng tiền lương và lạm phát cũng vậy – đó là một câu chuyện hoàn toàn khác.”
Tuy nhiên, dữ liệu lịch sử về lãi suất thả nổi hằng tháng từ năm 1959 cho thấy tuyên bố đó là sai.
Lãi suất đã vượt 10% trong nhiều năm dưới thời của chính phủ Liên đảng của Malcolm Fraser vào đầu những năm 1980 – cao hơn so với phần lớn lãi suất thời kỳ của chính phủ Lao động của Whitlam vào giữa những năm 1970.
Ngay cả khi tính trung bình lãi suất trong toàn bộ thời gian cầm quyền của mỗi đảng, dữ liệu cũng cho thấy dưới thời của chính phủ Liên đảng lãi suất không phải lúc nào cũng thấp hơn.
AAP FactCheck đã tính toán mức lãi suất trung bình hằng tháng dưới thời của mỗi chính phủ từ năm 1959 đến nay.
Mức lãi suất trung bình 10,6% dưới thời của chính phủ Fraser từ năm 1976 đến 1983 cao hơn mức trung bình 9% dưới thời của chính phủ Whitlam trước đó.
Lãi suất trung bình khoảng 12,7% dưới thời của các chính phủ Lao động của Hawke và Keating từ năm 1983 đến 1996, trùng với giai đoạn nhắm mục tiêu lạm phát bắt đầu từ đầu những năm 1990.
Isaac Gross, giảng viên kinh tế của Đại học Monash, cho biết, dù bất kể đảng nào cầm quyền thì biến động lãi suất tiền mặt thường bị chi phối bởi các yếu tố nằm ngoài tầm kiểm soát của chính phủ.
Ông cho biết những yếu tố đó bao gồm đại dịch COVID-19 trong giai đoạn 2020-21 và Cuộc Khủng hoảng Tài chính Toàn cầu năm 2008-09.
“Không có mối liên hệ rõ ràng giữa đảng phái chính trị và lãi suất,” Tiến sĩ Gross nói với AAP FactCheck.
“Nếu thuế quan của Trump gây ra một cuộc suy thoái toàn cầu, lãi suất sẽ giảm, nhưng không phải vì một lý do ‘tích cực’ và cũng không phải do các hành động của chính phủ Úc.”
Chính sách của chính phủ có vai trò trong việc tác động đến lãi suất, vì việc cắt giảm chi tiêu của chính phủ có thể dẫn đến lãi suất thấp hơn, trong khi chi tiêu cao hơn có thể khiến lãi suất tăng, ông Langcake cho biết.
Tuy nhiên, ông cho biết, mỗi tình huống đều có sự đánh đổi, lấy ví dụ về thập niên trước năm 2020 dưới thời của chính phủ Liên đảng, khi lãi suất thấp hơn nhưng tỷ lệ thất nghiệp lại cao hơn.
“Điều quan trọng là chất lượng chi tiêu của chính phủ,” ông Langcake nói.
Lãi suất trung bình khoảng 5,2% trong nhiệm kỳ cuối của chính phủ Liên đảng, nhưng giai đoạn cuối của thời kỳ này bao gồm đại dịch, khi RBA hạ mục tiêu lãi suất tiền mặt xuống mức thấp kỷ lục 0,1%. (AAP)
