Saturday, October 5, 2024

Nhân Quyền

The Vietnamese Newspaper

Đôi mắt có thể giúp bạn phát hiện sớm các vấn đề về sức khỏe

Các chỉ số sinh học của bạn có thể giúp cảnh báo nên can thiệp điều trị sớm trước khi bệnh bùng phát. Một trong những cách dễ tiếp cận nhất để đánh giá ngay các khía cạnh sức khỏe bên trong của bạn là thông qua mắt, một phương pháp độc đáo luôn sẵn có và rẻ tiền.

Chụp cắt lớp kết hợp quang học cung cấp nhiều thông tin quý giá và chi tiêt toàn cảnh vi mạch mắt hơn MRI (Hình Shutterstock)

Y học phương Tây hiện rất phổ biến trên thế giới, ngày nay càng phát huy tác dụng để chữa bệnh. Nhưng hầu hết các bệnh đều diễn tiến âm thầm tăng dần do thói quen ăn uống và lối sống không lành mạnh tích luỹ từng ngày. Đối với những trường hợp này, xét nghiệm sớm các chỉ số dinh dưỡng và sinh hóa có thể dự báo trước các bệnh lý có liên quan đang mắc phải.

Thomas Lewis, tác giả cuốn sách “The End of Alzheimer’s: The Brain and Beyond”, là một nhà vi sinh vật học có bằng Tiến sĩ từ trường Đại học MIT. Ông đã thực hiện rất nhiều thí nghiệm chẩn đoán và tìm hiểu vì sao võng mạc cũng như các xét nghiệm khác có thể được dùng để phân loại các yếu tố nguy cơ mắc bệnh mãn tính.

Mối liên kết giữa mắt và não

Ví dụ, bệnh tăng nhãn áp và bệnh Alzheimer thường có liên hệ với nhau: bệnh tăng nhãn áp xảy ra trước, như chúng đã xảy ra trong trường hợp của bố Lewis. Cha của anh đã mắc bệnh tăng nhãn áp vài năm trước khi ông phát triển bệnh Alzheimer.

Lewis gọi bệnh tăng nhãn áp ở ba anh là “bệnh Alzheimer của mắt” và Alzheimer là “bệnh tăng nhãn áp của não”. Tương tự, đục thủy tinh thể là một biểu hiện của phản ứng tự miễn dịch chống lại nhiễm trùng cấp tính và mãn tính. Ví dụ, nếu bạn 50 tuổi và bạn bị đục thủy tinh thể sớm, đó là một dấu hiệu xấu, vì nó cho thấy bạn bị nhiễm trùng mãn tính.

Nhiễm trùng là nguyên nhân khiến các protein thủy tinh thể dần thoái hóa. Theo Lewis, “Nếu bạn bị đục thủy tinh thể sớm, đó là dấu hiệu xấu cho tuổi thọ. Hầu hết những người bị đục thủy tinh thể chết vì các bệnh liên quan  mạch máu khi còn khá trẻ.”

Nhiễm trùng là nguyên nhân khiến các protein thủy tinh thể dần thoái hóa. Theo Lewis, “Nếu bạn bị đục thủy tinh thể sớm, đó là dấu hiệu xấu cho tuổi thọ. Hầu hết những người bị đục thủy tinh thể chết vì các bệnh liên quan  mạch máu khi còn khá trẻ.”

Đôi mắt giúp đánh giá bao quát sức khỏe

Lewis giải thích lý thuyết chung về việc sử dụng mắt làm dấu ấn sinh học cho bệnh hệ thống:

“Khi nói tới bệnh tật, trong y học hiện đại bạn có thể vừa khoẻ mạnh nhưng cũng vừa mắc bệnh. Chúng tôi tạo thang điểm đánh giá 4 mức độ sức khoẻ khác nhau (rất khoẻ, khoẻ, bình thường, ốm yếu) dựa trên tình trạng thể chất, lối sống, nguy cơ v.v. Đối với sức khỏe sinh lý, chúng tôi đo máu, phân và nước tiểu… ”

“Đối với giải phẫu bệnh, chúng tôi siêu âm, chụp MRI và chụp CT để đánh giá những thay đổi của mô. Việc khám mắt đặc biệt tốt vì mắt trong suốt và phương pháp khảo sát có chi phí thấp, không xâm lấn nhưng có độ chính xác cao.

Ví dụ, chụp cắt lớp kết hợp quang học (OCT) chính xác hơn nhiều khi xem xét các vi mạch, mao mạch, so với MRI vì bước sóng ánh sáng mà chúng sử dụng để tạo ra giao thoa có độ dài sóng ngắn hơn nhiều. Nói cách khác, nó cho kết quả chi tiết hơn nhiều so với chụp MRI ”.

OCT là một loại chụp cắt lớp sử dụng sóng ánh sáng an toàn, không ion hóa. Với giá tiền khoảng 50 đô Mỹ, đây cũng là một công cụ chẩn đoán giá cả phải chăng có thể cho bạn biết nhiều điều đang diễn ra trong cơ thể bạn.

Bởi vì mắt trong suốt, OCT cho phép bạn nhìn thấy tất cả các vi mạch và bất cứ điều gì đang xảy ra trong động mạch cảnh – là động mạch chia nhánh vào mạch máu trong mắt- của bạn cũng đang xảy ra trong phần còn lại của cơ thể, vì động mạch cảnh là mạch máu đi đến toàn bộ cơ thể.

“Trong khi não sử dụng nhiều oxy gấp 10 lần so với hầu hết các mô khác theo tỷ lệ khối lượng, thì võng mạc, nơi liên tục chuyển đổi photon thành electron, sử dụng nhiều oxy hơn cả não theo tỷ lệ khối lượng. Nếu bạn bị sang chấn nào đó, mắt có nguy cơ sẽ bị ảnh hưởng theo, ”Lewis giải thích.

“Đó là lý do tại sao chúng tôi kiểm tra mắt, cách đơn giản để biết liệu những thay đổi nhỏ về sinh lý có biến thành bệnh lý hay không. Khi bệnh lý xuất hiện, hậu quả sẽ tồi tệ hơn, bạn đã bị tổn thương mô ”. (ETV)