Điều gì sẽ xảy ra với Mỹ nếu ông Trump không thể làm việc?

Tổng thống Donald Trump và Đệ nhất phu nhân Melania Trump đều có kết quả xét nghiệm dương tính với virus Corona Vũ Hán vào sáng sớm ngày 2/10 (giờ Mỹ). Điều này làm dấy lên một số lo ngại, dù cho Phó Tổng thống Mike Pence và Đệ nhị phu nhân Karen Pence xét nghiệm âm tính.

Điều gì xảy ra nếu sức khỏe của ông Trump chuyển biến xấu, khiến ông mất khả năng điều hành đất nước?

Tu chính án thứ 25 được soạn thảo đặc biệt để xử lý những tình huống như thế này. Tu chính án này nêu ra các thủ tục cụ thể cần làm cho quá trình kế nhiệm Tổng thống, trong trường hợp Tổng thống đương nhiệm “không thể thực hiện các quyền hạn và nhiệm vụ tại văn phòng của mình”.

Nếu ông Pence có thể duy trì kết quả âm tính khi xét nghiệm virus Corona Vũ Hán, thì có 2 lựa chọn nếu sức khỏe ông Trump chuyển biến xấu.

Theo Mục 3 trong Tu chính án 25, Tổng thống Trump có thể nhường quyền lực của mình cho ông Pence, bằng cách viết một lá thư cho Chủ tịch Hạ viện tuyên bố rằng ông không thể thực hiện nhiệm vụ của mình. Nếu điều này xảy ra, ông Pence sẽ đảm nhận vai trò quyền Tổng thống.

Sau đó, ông Trump có thể đảm nhiệm lại quyền lực của mình khi ông gửi một lá thư khác tuyên bố rằng ông đủ sức khỏe để tiếp tục nhiệm vụ của mình.

Nếu Tổng thống đột nhiên mất khả năng lao động và không thể thực hiện nhiệm vụ của mình, ông Pence và Nội các Hoa Kỳ có thể gửi một lá thư đến Chủ tịch Hạ viện để tuyên bố ông Trump “không thể hoàn thành quyền hạn và nhiệm vụ tại văn phòng của mình”. Như vậy, ông Pence sau đó sẽ đảm nhận vai trò của quyền Tổng thống.

Nếu điều này xảy ra, sau khi ông Trump có khả năng đảm nhiệm vai trò của mình, thì ông gửi một lá thư đến một nhóm có quyền ra quyết định cuối cùng, với thông điệp rằng ông có thể tiếp tục đảm nhận vai trò của mình. Nhóm này có thể là cơ quan do Quốc hội chỉ định, hoặc là Phó Tổng thống và Nội các.

Một khi ông Trump tuyên bố có đủ khả năng để tiếp tục phục vụ Hoa Kỳ, cơ quan quyết định có 4 ngày để từ chối. Nếu họ đồng ý rằng ông Trump có thể tiếp tục vai trò của mình, ông Trump sẽ tái nhậm chức Tổng thống Hoa Kỳ. Tuy nhiên, nếu 2/3  số thành viên tại cả 2 viện của Quốc hội quyết định rằng ông Trump vẫn không phù hợp, thì ông Pence sẽ vẫn tại vị, theo Hiến pháp.

Ngày 13/7/1985, Tổng thống Ronald Reagan trở thành Tổng thống đầu tiên áp dụng Mục 3 của Tu chính án thứ 25, khi ông gửi một lá thư đến Chủ tịch Hạ viện lúc bấy giờ đề thông báo rằng, ông ấy sắp được phẫu thuật và ông Bush sẽ đảm nhận nhiệm vụ Tổng thống thay ông.

Ông Bush đã giữ quyền Tổng thống trong chưa đầy một ngày, bắt đầu từ lúc 11:28 sáng và kết thúc lúc lúc 7:22 tối, sau khi ông Reagan viết thư thông báo cho ông Bush rằng: “Tôi có thể tiếp tục thực hiện các quyền và nhiệm vụ hiến định của văn phòng Tổng thống”, theo báo The New York Times.

Có lẽ vấn đề lớn nhất được đặt ra khi viện dẫn Tu chính án thứ 25 là ngôn ngữ mơ hồ được sử dụng để mô tả trường hợp một Tổng thống không có khả năng thực hiện nhiệm vụ của mình. Vì Tu chính án này không đưa ra bất kỳ tiêu chuẩn cụ thể nào về điều gì có thể được coi là “không có khả năng”, vấn đề này có thể gây ra những lo ngại nghiêm trọng trong vài ngày tới.

Nhưng câu hỏi mơ hồ này không phải là câu chuyện xuất hiện lần đầu.

Điều II của Hiến pháp Hoa Kỳ đưa ra một nội dung mơ hồ hơn về việc kế vị Tổng thống. Nội dung này cho biết, nếu một vị Tổng thống Hoa Kỳ trở nên mất khả năng lao động, thì quyền hạn của Tổng thống “sẽ được giao cho Phó Tổng thống” (đương nhiệm). Tuy nhiên, “theo luật, Quốc hội có thể quy định về Trường hợp Cách chức, Tử vong, Từ chức hoặc Không có khả năng, [đối với] cả Tổng thống và Phó Tổng thống, để tuyên bố Viên chức nào sau đó sẽ làm việc với tư cách là Tổng thống; và Viên chức đó sẽ hành động tương ứng cho đến khi một Tổng thống [mới] được bầu”.

Năm 1787, theo ghi chú của ông James Madison, Đại biểu John Dickinson của bang Delaware đã đặt ra câu hỏi: “Giới hạn của thuật ngữ ‘khuyết tật’ là gì và ai sẽ là người phán quyết điều này?”.

Câu hỏi của ông đã không được trả lời, và tương tự, Tu chính án thứ 25 cũng không trả lời câu hỏi này. (NTD)