Biến thể COVID-19 mới XE có nguy hiểm hay không?
Một biến thể COVID-19 mới đã được xác định ở Anh quốc, tuy nhiên các chuyên gia cho biết nó chưa nguy hiểm tới mức cần báo động. Biến thể, mang tên XE là tổ hợp của chủng gốc Omicron BA.1 và Omicron ‘tàng hình’ BA.2. Dạng kết hợp giữa hai dòng của Omicron tạo ra biến thể tái tổ hợp.
Một biến thể COVID-19 mới đã được xác định ở Anh quốc, tuy nhiên các chuyên gia cho biết nó chưa nguy hiểm tới mức cần báo động. Biến thể, mang tên XE là tổ hợp của chủng gốc Omicron BA.1 và Omicron ‘tàng hình’ BA.2. Dạng kết hợp giữa hai dòng của Omicron tạo ra biến thể tái tổ hợp.
Theo các chuyên gia y tế công, các dạng biến thể tái tổ hợp là rất phổ biến và thường xuất hiện rồi sau đó tự biến mất.
TS. John Brownstein, nhà dịch tễ học tại Bệnh viện Nhi Boston (Mỹ) cho biết, hiện giờ, biến thể tái tổ hợp XE chưa gây ra quan ngại về y tế công cộng.
“Các biến thể tái tổ hợp luôn xảy ra. Trên thực tế, trước XE, chúng ta đã có các biến thể XA, XB, XC, XD, và không biến thể nào trong số này tỏ ra thực ra đáng lo ngại.”, TS. John Brownstein nói.
XE dễ lây truyền hơn Omicron ‘tàng hình’ BA.2, nhưng ca mắc còn ít và chưa đáng lo ngại.
Theo cập nhật từ tuần trước của Cơ quan An ninh Y tế Anh quốc, 637 trường hợp nhiễm biến thể XE đã được xác nhận cho tới ngày 22/3, với ca sớm nhất phát hiện ngày 19/1.
Những tín hiệu đầu tiên ở Anh quốc cho thấy XE dễ lây truyền hơn Omicron ‘tàng hình’ BA.2 một chút, tuy nhiên Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho rằng cần thêm nghiên cứu.
Trong khi đó, XE chỉ chiếm chưa đến 1% tổng số ca nhiễm COVID đã qua giải trình tự gene ở Anh quốc.
Không có bằng chứng cho thấy biến thể XE có thể né tránh hàng rào miễn dịch do vắc-xin tạo ra, hay có thể gây bệnh nặng hơn hoặc tăng trường hợp tử vong.
Cho tới nay, ngoài Anh quốc ra thì chưa thấy báo cáo ca nhiễm biến thể tái tổ hợp XE tại bất kỳ quốc gia nào khác.
TS. Brownstein cho biết có nhiều câu hỏi vẫn chưa có lời giải xung quanh XE, tuy nhiên, ở nước Mỹ, hiện mức độ bảo vệ khá cao nhờ hàng rào miễn dịch từ vắc-xin và miễn dịch tự nhiên có được trong suốt làn sóng Omicron.
“Có thể là biến thể tái tổ hợp XE dễ lây truyền hơn, nhưng không có nghĩa gây bệnh nặng hơn. Chỉ nhìn vào riêng con số mắc COVID-19 trong làn sóng Omicron vừa qua, vẫn chưa rõ liệu XE có khả năng lây truyền cao hơn hay không, chúng ta sẽ biết về nó trong thời gian tới.”
TS. Brownstein cho biết một trong những lý do Anh quốc phát hiện biến thể XE này sớm là nhờ mạng lưới giám sát dịch tễ mạnh.
Theo cơ sở dữ liệu toàn cầu GISAID, Anh quốc đã trình lên hơn 1 triệu mẫu mắc Omicron cho mạng lưới giám sát gene virus và qua đó phát hiện sớm XE khi số lượng mắc còn cực kỳ nhỏ.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) trong bản cáo cho biết đang kiểm soát XE, nhưng chưa có bằng chứng cho thấy nó là biến thể đáng quan ngại như Alpha, Delta hay Omicron.
“WHO sẽ tiếp tục giám sát chặt chẽ và đánh giá nguy cơ y tế công cộng gắn với các biến thể tái tổ hợp.” và “cập nhập bằng chứng mới”.
TS. Brownstein cho biết các biến thể mới sẽ tiếp tục nổi lên. Nhưng điều quan trọng là mọi người tuân thủ hướng dẫn phòng ngừa và giảm thiểu tác hại COVID-19 để biến thể mới không lây lan.
“Nhờ tiêm phòng đủ liều cơ bản và liều tăng cường, thực hiện vệ sinh như rửa tay, khử khuẩn và các khuyến cáo y tế công sẽ giúp đẩy lùi dịch trong cộng đồng. Khi chúng ta để virus lây lan không kiểm soát, đó lúc là lúc virus tạo ra các đột biến”.
Các biến thể tái tổ hợp XE, XF và XD cũng như biến thể lai Deltacron nguy hiểm cỡ nào?
Cơ quan An ninh Y tế Anh quốc khẳng định đã phát hiện 3 biến thể tái tổ hợp XE, XF và XD, ngoài các ca mắc Omicron và Delta.
Ngoài XE, Cơ quan An ninh Y tế Anh quốc đồng thời cũng cho biết đang giám sát 2 biến thể tái tổ hợp XD và XF, cả hai đều là dạng biến thể tái tổ hợp giữa Delta và Omicron ‘tàng hình’ BA.1.
Cho tới nay, mới chỉ có 38 trường hợp nhiễm biến thể XF được phát hiện ở Anh quốc. Trong khi đó chỉ mới có 49 ca mắc biến thể XD phát hiện qua cơ sở dữ liệu toàn cầu, chủ yếu ở Pháp.
Có bằng chứng XE lây lan trong cộng đồng ở Anh nhưng chỉ chiếm chưa đến 1% trong số các trường hợp giải trình tự gene virus. XE là biến thể tái tổ hợp giữa các dòng phụ BA.1 và BA.2 của Omicron.
Ước tính, XE có khả năng lây truyền cao hơn Omicron ‘tàng hình’ BA.2 tới 10% tuy nhiên chưa thể khẳng định. Cho tới khi WHO nhận diện sự khác biệt trong lây truyền cũng như đặc tính gây bệnh của XE, thì XE vẫn thuộc một loại trong họ Omicron.
Các chuyên gia cũng cảnh báo về khả năng xuất hiện biến thể tái tổ hợp như Deltacron, mang đặc điểm của các biến thể khác nhau như Delta và Omicron.
Nhà virus học Tom Peacock cho biết giới khoa học đã chứng kiến một số biến thể COVID tái tổ hợp như XM, XQ, XL và XR, tuy nhiên tất cả đều bị Omicron ‘tàng hình’ BA.2 vượt mặt. (T/H, SKDS)
