Covid-19: Làm sao để biết vắc-xin an toàn?

Các bệnh viện ở Vương quốc Anh đã bắt đầu tiêm những liều vắc-xin chống virus corona đầu tiên của Pfizer/BioNtech cho dân từ giữa tuần này.

Nhưng trong khi nhiều người muốn được chủng ngừa càng sớm càng tốt, người khác lại lo lắng về việc đưa thứ gì đó họ không rõ vào cơ thể.

Làm sao để chúng ta biết vắc-xin an toàn?

Các thử nghiệm an toàn của vắc-xin bắt đầu trong phòng thí nghiệm, với xét nghiệm và nghiên cứu trên tế bào và động vật, trước khi chuyển sang nghiên cứu trên người.

Nguyên tắc là thử nghiệm bắt đầu với quy mô nhỏ và chỉ chuyển sang giai đoạn thử nghiệm tiếp rộng rãi hơn, nếu không có những lo ngại đáng kể về an toàn trong giai đoạn thử nghiệm này.

Thử nghiệm đóng vai trò gì?

Miễn là dữ liệu an toàn từ các phòng thí nghiệm là dữ liệu tốt, các nhà khoa học có thể dựa vào đó để kiểm tra xem vắc-xin hoặc phương pháp điều trị có hiệu quả hay không.

Điều đó có nghĩa là các thử nghiệm trên số lượng lớn tình nguyện viên – khoảng 40.000 người trong trường hợp của Pfizer/BioNtech được theo tiến trình này

Một nửa số tình nguyện viên được tiêm vắc-xin và nửa còn lại được tiêm giả dược. Các nhà nghiên cứu và người tham gia không được cho biết nhóm người nào được tiêm gì, cho đến khi kết quả được phân tích, để tránh có thành kiến.

Tất cả các công việc và phát hiện nói trên được kiểm tra và xác minh một cách độc lập.

Các thử nghiệm vắc-xin cho Covid đã diễn ra với tốc độ chóng mặt, nhưng giới nghiên cứu không bỏ qua bất kỳ bước nào trong số những bước này.

Thử nghiệm vắc-xin Oxford/AstraZeneca Covid đã được tự nguyện tạm dừng ở một giai đoạn, để điều tra lý do tại sao một người tham gia – trong số hàng nghìn người – đã chết. Thử nghiệm được bắt đầu lại sau khi có kết quả rõ ràng là cái chết của người này không liên quan đến vắc-xin.

Ai phê duyệt vắc-xin và phương pháp điều trị?

Vắc-xin sẽ chỉ được chấp thuận ở Vương quốc Anh và nhiều quốc gia khác, nếu cơ quan quản lý chính phủ, như Cơ quan quản lý các sản phẩm thuốc & chăm sóc sức khỏe (MHRA), hài lòng là nó vừa an toàn vừa hiệu quả.

Việc kiểm tra vắc-xin sẽ tiếp tục để đảm bảo không có thêm tác dụng phụ hoặc rủi ro lâu dài.

Các chuyên gia độc lập trong Ủy ban Hỗn hợp về Tiêm chủng và Tiêm chủng (JCVI) quyết định cách tốt nhất để sử dụng một loại vắc-xin và ai là người nên tiêm vắc-xin trước.

Vắc-xin Covid có chứa gì?

Vắc-xin của Pfizer/BioNtech (và của Moderna) sử dụng các đoạn mã di truyền để gây ra phản ứng miễn dịch và được gọi là vắc-xin mRNA.

Nó không làm thay đổi tế bào của con người, mà chỉ cung cấp cho cơ thể con người các hướng dẫn để xây dựng khả năng miễn dịch với Covid.

Vắc-xin Oxford AstraZeneca sử dụng một loại virus vô hại đã được thay đổi để trở thành giống như Sars-CoV-2 – loại virus gây ra bệnh Covid-19.

Thuốc chủng ngừa đôi khi chứa các thành phần khác, như nhôm, làm cho thuốc chủng ngừa ổn định hoặc hiệu quả hơn.

Vắc-xin có làm cho tôi bị bệnh không?

Không có bằng chứng cho thấy bất kỳ thành phần nào trong số này gây hại cho cơ thể khi sử dụng với lượng nhỏ như vậy.

Vắc-xin không khiến cho người được tiêm bị bệnh. Thay vào đó, chúng dạy cho hệ thống miễn dịch của cơ thể người chủng ngừa nhận biết và chống lại sự lây nhiễm virus mà chúng đã được thiết kế để chống lại.

Một số người bị các triệu chứng nhẹ sau khi chủng ngừa, chẳng hạn như đau nhức cơ thể hoặc tăng nhiệt độ.

Những dấu hiệu này tự nó không phải là bệnh mà là phản ứng của cơ thể với vắc-xin.

Dị ứng với vắc-xin rất hiếm. Với bất kỳ loại vắc-xin nào đã được phê duyệt, các thành phần sẽ được liệt kê.

MHRA nói họ không xác định được bất kỳ “phản ứng bất lợi nghiêm trọng nào” trong quá trình thử nghiệm vắc-xin Pfizer/BioNtech.

Mọi người nên cảnh giác với những câu chuyện chống vắc-xin được lan truyền trên mạng xã hội. Những bài đăng này không dựa trên lời khuyên khoa học (hoặc pha trộn sự thật với thông tin sai lệch).

Chích vắc-xin có an toàn không?

Mọi người vẫn sẽ được chủng ngừa ngay cả khi họ từng bị nhiễm Covid-19 trong quá khứ.

Đó là vì khả năng miễn dịch tự nhiên có thể không tồn tại lâu dài và việc chủng ngừa có thể cung cấp cho cơ thể khả năng chống lại virus nhiều hơn.

Hướng dẫn từ Y tế Công cộng Anh nói không có lo ngại gì về an toàn khi tiêm cho những người bị Covid “dài”. Nhưng những người hiện không khỏe với Covid-19 không nên chủng ngừa cho đến khi đã khỏi bệnh.

Vắc-xin có hại cho thú vật không?

Một số loại vắc-xin, chẳng hạn như vắc-xin phòng bệnh zona và vắc-xin cúm mũi cho trẻ em, có thể chứa gelatine từ lợn.

Và một số loại vắc-xin được nuôi cấy trên trứng gà mái, hoặc tế bào từ phôi gà con.

Hàng trăm loại vắc-xin đang được phát triển. Chúng tôi chưa có thông tin chi tiết về mọi thành phần, nhưng nhiều loại vắc-xin cho Covid dự kiến sẽ là loại không làm hại cho thú vật.

Nếu người khác được chủng ngừa thì tôi không cần bận tâm?

Có nhiều bằng chứng khoa học cho thấy tiêm phòng là cách bảo vệ tốt nhất chống lại các bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng.

Vắc-xin Covid dường như giúp mọi người không bị ốm nặng và có thể bảo toàn tính mạng con người.

Những liều vắc-xin đầu tiên sẽ được cung cấp cho người có nhu cầu cao nhất – chẳng hạn như người già – những người có thể bị bệnh nặng.

Hiện vẫn chưa rõ vắc-xin có thể ngăn chặn con người khỏi bị lây lan Covid được bao nhiêu.

Nếu vắc-xin có khả năng ngừa lây lan một cách hiệu quả, việc chủng ngừa cho đủ số người sẽ dập tắt được dịch bệnh. (BBC)