Tuyên bố về vi-rút do con người tạo ra rõ ràng là không đúng sự thật
Kate Atkinson
Ngày 30 tháng 12 năm 2024
NHỮNG GÌ ĐÃ ĐƯỢC TUYÊN BỐ
Danh sách bằng sáng chế là bằng chứng cho thấy vi-rút và bệnh tật là do con người tạo ra.
PHÁN QUYẾT CỦA CHÚNG TÔI
Sai. Các bằng sáng chế đó dành cho các hồ sơ xin cấp bằng cho phương pháp chữa bệnh, điều trị hoặc nghiên cứu và không phải là bằng chứng chứng minh rằng vi-rút là do con người tạo ra.
AAP FACTCHECK – Một danh sách các mã số bằng sáng chế đang được chia sẻ trên mạng xã hội như bằng chứng cho thấy nhiều bệnh khác nhau như AIDS, Ebola và bệnh bò điên ban đầu là do con người tạo ra.
Nhưng điều này là sai. Một số bằng sáng chế được liệt kê không tồn tại, trong khi những bằng sáng chế khác là cho phương pháp chữa bệnh hoặc vắc-xin tiềm năng, hoặc cho các phiên bản thay đổi hoặc trình tự bộ gen của tác nhân gây bệnh. Nhưng điều này không có nghĩa là vi-rút hoặc bệnh tật là do con người tạo ra.
Tuyên bố đó xuất hiện trong một bài đăng trên Facebook có danh sách các loại vi-rút và bệnh tật cùng với các mã số bằng sáng chế tương ứng.
“Bạn không thể cấp bằng sáng chế cho bất cứ thứ gì xuất hiện một cách tự nhiên – vì vậy nó phải được ‘thay đổi’ nếu bạn hiểu ý…” chú thích viết.
Một bài đăng khác trên Facebook bao gồm một danh sách tương tự, với nội dung: “Gợi ý: Các sản phẩm tự nhiên không thể được cấp bằng sáng chế: chỉ các sản phẩm nhân tạo mà thôi. Chúng được phát triển trong phòng thí nghiệm.”
Bằng sáng chế là một loại tài sản trí tuệ được thiết kế để bảo vệ các phát minh mới bao gồm các thiết bị, các chất, phương pháp hoặc quy trình.
Vật liệu sinh học ở trạng thái tự nhiên, tức là chưa được phân lập, biến đổi hoặc kết hợp lại, không đủ điều kiện để được bảo hộ bằng bằng sáng chế, nhưng có thể được cấp bằng sáng chế nếu điều này đã xảy ra, đây là điển hình đối với việc nghiên cứu và phát triển vắc-xin.
Mã số bằng sáng chế đầu tiên trong các bài đăng trên mạng xã hội là 5676977, được liệt kê bên cạnh AIDS – hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải do vi-rút gây suy giảm miễn dịch ở người (human immunodeficiency virus – HIV) gây ra.
Hồ sơ xin cấp băngd này không phải là bằng sáng chế cho AIDS hoặc HIV, mà là cho “thiết bị tinh thể phân tử tetrasilver tetroxide”, mà các nhà phát minh hy vọng có thể cung cấp phương pháp điều trị cho căn bệnh này.
Đơn đăng ký bằng sáng chế này được nộp vào năm 1996 nhưng đã hết hạn.
Bằng sáng chế có mã số 8835624 tương ứng với vi-rút H1N1, gây ra bệnh cúm heo. Hồ sơ xin cấp bằng này không phải là cho chính vi-rút mà dành cho aptamer – một chuỗi axit deoxyribonucleic (DNA) hoặc axit ribonucleic (RNA) có thể liên kết với một số phân tử nhất định trên bề mặt của tác nhân gây bệnh.
Các nhà phát minh hy vọng nó sẽ hiệu quả trong việc phát hiện H1N1.
Bằng sáng chế 20120251502 là bằng sáng chế do Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (Centers for Disease Control and Prevention – CDC) Hoa Kỳ nộp vào năm 2009 liên quan đến thành phần của EboBun, một chủng vi-rút Ebola.
Đây không phải là vi-rút nguồn gốc, mà là một chủng đã được xác định và phân lập từ một bệnh nhân ở Uganda và được bảo vệ để đảm bảo có thể tiến hành nghiên cứu, phát triển vắc-xin và thử nghiệm thêm.
Bằng sáng chế này đã bị hủy bỏ kể từ đó.
Bằng sáng chế CA2741523A1 cũng liên quan đến EboBun, không phải cúm heo như được mô tả trong bài đăng đó.
CDC đã nộp đăng ký bằng sáng chế này với Văn phòng Sở hữu Trí tuệ Canada và bao gồm cả phiên bản phân lập của loại vi-rút này.
Bài đăng đó tuyên bố rằng bằng sáng chế mã số 0070031450A1 là cho bệnh não xốp ở bò (bovine spongiform encephalopathy – BSE), một tình trạng thoái hóa thần kinh ở bò thường được gọi là bệnh bò điên.
Không có bằng sáng chế nào khớp với mã số này, nhưng có một đơn đăng ký bị bỏ dở đối với công thức bào chế vắc-xin động vật dưới một mã số với sự khác biệt một chữ số – 20070031450A1.
Tương tự, ATTC VR-84 trong bài đăng đó, được liệt kê tương ứng với vi-rút Zika, không phải là mã số bằng sáng chế.
ATTC có thể là lỗi chính tả của ATCC – American Type Culture Collection (Bộ Sưu tập Nuôi cấy Chủng loại của Hoa Kỳ) – nơi thu thập và lưu trữ các mẫu vi sinh vật.
VR-84 là tên của một chủng vi-rút Zika được liệt kê trên trang mạng của ATCC.
Bài đăng đó liệt kê hai mã số bằng sáng chế cho SARS (hội chứng hô hấp cấp tính trầm trọng).
Đơn đăng ký cấp bằng sáng chế 7897744 đã được Cơ quan Y tế Công cộng Canada nộp vào năm 2004 và bao gồm các trình tự bộ gen của SARS nhằm mục đích chẩn đoán và điều trị.
Mã số 8506968 là bằng sáng chế đã hết hạn cho một thành phần vắc-xin và bao gồm các hạt vi-rút được biến đổi.
Bằng sáng chế cuối cùng được liệt kê là 10130701, liên quan đến phiên bản suy yếu của vi-rút corona mà có thể được sử dụng để phát triển vắc-xin cho động vật.
Vi-rút corona một thuật ngữ chung cho số lượng lớn các vi-rút gây bệnh ở người và động vật.
Reuters đưa tin rằng bằng sáng chế này được nộp vào năm 2015 bởi Viện Pirbright – một viện nghiên cứu của Anh chuyên nghiên cứu các bệnh truyền nhiễm ở động vật trang trại – là cho một loại vi-rút gây viêm phế quản ảnh hưởng đến chim và không liên quan đến SARS-CoV-2, loại vi-rút gây ra COVID-19.
Reuters và Full Fact cũng đã bác bỏ tuyên bố đó. (AAP)
