Tưởng nhớ ông Ramon Frederico (Qua đời ngày 12 tháng 5 năm 2025)
Với lòng tiếc thương sâu sắc và sự biết ơn vô hạn, chúng tôi tưởng nhớ người bạn thân thiết và người cố vấn tận tụy của cộng đồng — ông Ramon Frederico, một con người đầy lòng nhân ái, trí tuệ và hào hiệp, người đã góp phần quan trọng trong việc hình thành và phát triển cộng đồng người Việt tại tiểu bang Victoria suốt gần nửa thế kỷ.
Từ giữa thập niên 1970, khi làn sóng người tị nạn Việt đầu tiên đến Úc, ông Ramon đã có mặt. Là luật sư tại Collingwood bên cạnh đường Victoria, Richmond, ông âm thầm nhưng vững chắc trở thành chỗ dựa cho cộng đồng — tư vấn pháp lý, giúp đoàn tụ gia đình, và làm việc không mệt mỏi với những người lãnh đạo cộng đồng đầu tiên như Linh mục Huỳnh San, Bác sĩ Nguyễn Hùng, Tiến Sĩ Nguyễn Văn Hưng và Cựu Đại sứ Nguyễn Triệu Đan.
Ông Ramon góp phần xây dựng những nền tảng quan trọng cho cộng đồng: cố vấn pháp lý cho Cộng Đồng Người Việt Tự Do tại Victoria, làm việc thiện nguyện tại Collingwood và vận động chính quyền tiểu bang cho phép các tiểu thương Việt Nam buôn bán cuối tuần — giúp sinh kế của người dân ổn định.
Ông đặc biệt quan tâm đến thanh thiếu niên. Ông tích cực làm việc với Linh Mục Huỳnh San, ủng hộ “trung tâm tiếp cận” (drop-in centre) — một nơi an toàn dành cho các thanh thiếu niên Việt thiếu sự giám sát tại Richmond. Nhờ vào sự hỗ trợ và khuyến khích của ông, trung tâm này sau đó phát triển thành Vào Đời, nhà hàng Việt đầu tiên trên đường Victoria. Với tên gọi mang ý nghĩa “bước vào đời,” nhà hàng này không chỉ là biểu tượng văn hóa mà còn là nguồn tài trợ giúp duy trì các chương trình hỗ trợ thanh thiếu niên.
Ông Ramon cũng giúp tổ chức lễ hội Tết ngoài trời đầu tiên tại Burnley Oval năm 1982, và là người tiên phong trong nhiều sinh hoạt văn hoá tại Victoria.
Hân hạnh cho riêng tôi, Ông góp phần quan trọng trong việc bổ nhiệm nhân viên phúc lợi xã hội người Việt đầu tiên cho cộng đồng — một dấu mốc đã mở đầu cho tình bạn bền vững giữa chúng tôi. Sau đó, ông trở thành người quản lý tranh cử cho tôi khi tôi được bầu làm nghị viên gốc Việt đầu tiên tại thành phố Collingwood. Qua bao thăng trầm, ông luôn sát cánh — hỗ trợ tôi trong nhiều kỳ sơ tuyển của Đảng Tự Do và điều hành các chiến dịch tranh cử cấp tiểu bang và liên bang, với mong muốn đưa người Việt đầu tiên vào Quốc hội Liên bang, tuy chưa thành công.
Tấm lòng của ông còn thể hiện qua việc bảo vệ nhân quyền: năm 1983, ông nộp đơn xin thị thực vào Việt Nam để đại diện cho Tiến sĩ Đoàn Viết Hoạt đang bị giam giữ — một hành động đầy can đảm, dù đơn xin bị từ chối. Nhưng ông chưa bao giờ từ bỏ niềm tin vào công lý và sự tham gia chính trị của cộng đồng.
Dù không phải người Việt, ông Ramon là một trong số rất ít người ngoại quốc tham gia trực tiếp trong ban chấp hành cộng đồng người Việt, cụ thể là dưới thời lãnh đạo Cộng Đồng của Luật Sư Nguyễn Tân Hải. Cho tới trước ngày ra đi, Ông tiếp tục làm bạn và cố vấn cho Hội Thương Gia Footscray và Richmond, luôn hiện diện — bằng trái tim và hành động.
Di sản ông để lại là sâu sắc: một con người đầy nhân ái và chính trực, người đã góp phần làm cho nước Úc trở nên tốt đẹp hơn.
Ramon, cảm ơn bạn. Chúng tôi mãi ghi nhớ và trân quý bạn.
Yên nghỉ nhé, người bạn thân yêu.
Trần Đức-Dũng
