Quanh chuyện ông Trump bị luận tội lần thứ hai.
Nguyễn Quang Duy
Nhiều người tin rằng ông Trump sẽ được Thượng viện xử trắng án, như vậy việc ông Trump phải thay đổi nhóm luật sư có ý nghĩa gì? và đảng Dân Chủ chỉ muốn loại ông khỏi cuộc tranh cử năm 2024 hay họ muốn gì khác nên vẫn tiếp tục mở phiên tòa luận tội ông?
Những bất thường từ việc luận tội
Mặc dù, chưa có bằng chứng nào để tòa án kết tội hay tiến hành điều tra ông Trump, nhưng Hạ Viện do đảng Dân Chủ nắm giữ đã dựa trên lời ông Trump phát biểu trước Tòa Bạch Ốc vào trưa ngày 6/1/2021 để làm bằng chứng luận tội.
Việc biểu quyết luận tội không cần nhân chứng, ông Trump không có luật sư bào chữa và cũng không còn khả năng lên tiếng biện hộ, vì tài khoản Twitter và Facebook của ông đều đã bị khóa.
Mới đầu, lãnh đạo Thượng viện đảng Cộng Hòa Mitch McConnell tuyên bố những kẻ gây bạo loạn đã bị ông Trump lừa dối và khuyến khích phản đối kết quả bầu cử nên ông ủng hộ việc Hạ viện luận tội.
Ông McConnell lại từ chối mở phiên tòa tại Thượng Viện ngay trong thời gian ông Trump còn tại chức, nhưng ông lại thương lượng với đảng Dân chủ để ông Trump có thời gian tìm luật sư biện hộ.
Bây giờ ông McConnell lại ủng hộ quan điểm ông Trump không còn là tổng thống nên Thượng Viện không có quyền xét xử thường dân và phiên tòa như thế là vi hiến.
Vụ án thiếu quan tòa…
Ngay khi Thượng Viện quyết định mở phiên tòa, Chánh án Tối cao pháp viện John Roberts đã chính thức từ chối chủ tọa phiên tòa, nhưng ông không cho biết lý do.
Có thể ông Roberts nghĩ rằng ông Trump sẽ kiện lên Tối Cao Pháp Viện vì thế ông tránh không để xảy ra mâu thuẫn giữa việc chủ tọa hai phiên xử có tính cách liên đới.
Lẽ ra bà Kamala Harris, Phó Tổng thống, đương kim Chủ tịch Thượng Viện, một cựu công tố viên, sẽ là người chủ tọa phiên tòa.
Nhưng bà Harris cũng không cho biết lý do lại để Thượng Nghị sĩ Pat Leahy đã 80 tuổi thay mặt chủ tọa phiên tòa, với 9 công tố viên đều là các dân biểu Hạ Viện thuộc đảng Dân Chủ.
Lần đầu tiên trong lịch sử nước Mỹ có phiên tòa “thuần chính trị” các đảng viên đảng Dân Chủ xét xử một cựu tổng thống thuộc đảng Cộng Hòa ngay tại Quốc Hội Hoa Kỳ.
Vụ án vi hiến?
Ngày 26/1/2021 tại Thượng Viện khi các nghị sĩ tuyên thệ đóng vai trò bồi thẩm đoàn, Nghị sĩ Rand Paul đặt vấn đề xét xử một tổng thống đã mãn nhiệm là không đúng với hiến pháp Mỹ, ông đề nghị Thượng Viện tranh luận và biểu quyết.
Thượng Viện như thế đã tước quyền của Tối Cao Pháp Viện vì Hiến Pháp cho phép chỉ Tối Cao Pháp Viện mới có quyền phán quyết một việc làm có trái với Hiến Pháp hay không.
Qua biểu quyết chỉ có 5 nghị sĩ đảng Cộng Hòa cùng với 50 nghị sĩ đảng Dân Chủ đồng ý việc xét xử là đúng với Hiến Pháp, phải cần thêm 12 nghị sĩ đảng Cộng Hòa đồng ý thì mới đủ số phiếu để kết tội ông Trump, nói cách khác ông Trump dễ dàng trắng án.
Bằng chứng luận tội…
Đảng Dân Chủ luận tội ông Trump gieo rắc mối nghi ngờ có gian lận trong cuộc bầu cử tổng thống 2020 để kích động những kẻ bạo loạn đột nhập vào Điện Capitol gây hậu quả 5 người chết trong đó có 1 cảnh sát viên.
Họ dựa trên bằng chứng ông đã phát biểu trước Tòa Bạch Ốc chừng 70 phút từ 11 giờ 50 phút đến 1 giờ 11 phút mới chấm dứt.
Bài phát biểu dài gần 11 ngàn từ, trong đó nhiều lần tố cáo cuộc bầu cử bị gian lận, giới chức bầu cử tại nhiều tiểu bang đã tự ý thay đổi quy định bầu cử không thông qua Quốc Hội tiểu bang, có quá nhiều bất thường và kết quả bầu cử đã bị đánh cắp.
Có 4 lần ông Trump kêu gọi người biểu tình đi bộ xuống Quốc Hội (Điện Capitol) có thể được tóm dịch như sau:
1. “…Chúng ta tụ họp lại với nhau ở trung tâm Điện Capitol vì một lý do rất, rất cơ bản và đơn giản, là để cứu lấy nền dân chủ của chúng ta…”
2. “…Sau khi tôi phát biểu, chúng ta sẽ đi bộ xuống Điện Capitol và tôi sẽ đến đó với các bạn, chúng ta sẽ cổ vũ cho các nghị sĩ và dân biểu được dũng cảm,… chúng ta làm thế bởi vì chúng ta sẽ không bao giờ lấy lại đất nước với sự yếu nhược, các bạn cần phải thể hiện sức mạnh và các bạn cần phải mạnh mẽ…”
3. “…Tôi biết rằng mọi người ở đây rồi sẽ sớm diễn hành tới Quốc Hội để tiếng nói của bạn được lắng nghe một cách hòa bình và yêu nước…”
Để kết thúc bài phát biểu ông Trump lại một lần nữa kêu gọi người biểu tình đi bộ xuống Quốc Hội:
4. “…Vì vậy, chúng ta sẽ đi bộ dọc theo đại lộ Pennsylvania, tôi yêu đại lộ Pennsylvania, và chúng ta sẽ đến Điện Capitol và chúng ta sẽ cố gắng cống hiến…”
Trong bài phát biểu có 23 lần ông sử dụng từ ngữ chiến đấu (fight hay fighting), ở cuối bài phát biểu ông kêu gọi:
“… Và chúng ta chiến đấu, chúng ta chiến đấu đến cùng, nếu các bạn không chiến đấu đến cùng, các bạn sẽ không giữ được đất nước này…”
Ông Trump phủ nhận mọi cáo buộc và cho biết ngay khi ông biết những kẻ bạo loạn đã xông vào Quốc Hội ông đã chính thức lên án những hành vi phạm pháp, ông loan báo những người gây bạo loạn sẽ bị luật pháp trừng trị và kêu gọi người biểu tình giải tán về nhà.
Bạo loạn khởi đầu lúc 12 giờ 45 phút
Tờ The Washington Post ngày 11/1/2021, đã phỏng vấn ông Steven Sund cảnh sát trưởng bảo vệ Điện Capitol và được ông cho biết những người biểu tình đầu tiên xuất hiện ở Điện Capitol vào lúc 12 giờ 40 phút.
Như vậy cuộc bạo loạn đã bắt đầu trước khi ông Trump chấm dứt bài phát biểu chừng 30 phút, ông Steven Sund kể lại:
“Cuộc đối đầu bạo lực đã diễn ra ngay từ đầu, họ đến với mũ bảo hiểm chống bạo động, mặt nạ phòng độc, lá chắn, bình xịt hơi cay, pháo hoa, đồ leo núi, thuốc nổ, ống kim loại, gậy bóng chày,…”
Ông Steven Sun cho biết những kẻ gây bạo loạn đã giật những hàng rào ngăn cách và ném vào đầu các cảnh sát viên đang bảo vệ Quốc Hội:
“Vào lúc 1 giờ chiều tôi nhận ra mọi thứ không còn diễn ra tốt đẹp, tôi chứng kiến các nhân viên của tôi đã say xẩm mặt mày…”
Ông cho biết những kẻ gây bạo loạn đã phá cửa xông vào bên trong Quốc Hội trước 2 giờ chiều.
Rõ ràng những kẻ gây bạo loạn đã có tổ chức và có chủ trương bạo động, họ khác hẳn với những người biểu tình nghe ông Trump phát biểu.
Mãi đến 1 giờ 11 phút ông Trump mới chấm dứt bài phát biểu, người biểu tình mới bắt đầu thu xếp di chuyển đến Điện Capitol, đoạn đường từ 30 đến 45 phút, nếu đoàn biểu tình có đi nhanh mới đến được Quốc Hội trước 2 giờ chiều.
Điều này khác hẳn với dư luận chống đối ông Trump, họ lên án cả những người tham dự biểu tình nghe ông Trump phát biểu và sau đó đi bộ đến Quốc Hội để ủng hộ các dân biểu và nghị sĩ đảng Cộng Hòa đang tranh luận về phiếu cử tri đoàn.
Về pháp lý…
Một số người gây bạo loạn bị tòa án truy tố nay đổ lỗi là đã nghe theo lời xúi giục của ông Trump, có người còn muốn làm nhân chứng trước Thượng Viện tố cáo ông Trump xúi giục họ.
Căn bản pháp lý cho tội xúi giục vi phạm luật pháp hay gây ra bạo lực đã có tiền lệ qua phán quyết Brandenburg kiện Ohio tại Tối Cao Pháp Viện vào năm 1969.
Theo phán quyết này thì lời nói có tính chất kích động phải đáp ứng ba tiêu chuẩn: (1) người nói phải có ý định xúi giục hành động trái pháp luật; (2) hành động trái pháp luật phải có khả năng xảy ra; và (3) hành động trái pháp luật phải sắp xảy ra.
Thượng Nghị Sĩ Lindsey Graham cho biết sẽ đưa FBI ra làm chứng về những người lên kế hoạch tấn công và những thất bại trong việc bảo vệ an ninh Điện Capitol nếu đảng Dân chủ cố gắng gọi dù chỉ một nhân chứng tại phiên tòa luận tội ông Trump.
Hướng tranh biện của ông Trump…
Theo tin từ Politico và CNN, luật sư Butch Bowers và các luật sư khác trong nhóm đã rút lui vì bất đồng ý kiến về hướng tranh biện trong phiên tòa tại Thượng Viện.
Ngày 31/1/2021, văn phòng của ông Trump cho biết hai luật sư David Schoen và Bruce Castor Jr. sẽ dẫn đầu nhóm pháp lý mới.
Ngày 2/2/2021, nhóm luật sư mới đã đệ trình Quốc Hội một bản dài 14 trang trả lời 8 cáo buộc cho thấy hướng tranh biện trước phiên tòa luận tội như sau:
Thứ nhất, ông Trump đã mãn nhiệm chức vụ tổng thống nên phiên tòa luận tội là vi hiến; và
Thứ hai, những lời phát biểu của ông Trump thể hiện quyền tự do ngôn luận được Tu chính án thứ nhất bảo vệ và ông Trump có quyền đặt nghi vấn cho kết quả bầu cử trong bài phát biểu.
Ông Trump là người luôn muốn chủ động nắm bắt tình hình và quyết không chịu thua nên bản trả lời Quốc Hội cho thấy ông muốn thay đổi nhóm luật sư để tranh biện theo hướng chính trị thay vì pháp lý.
Như thế sẽ tạo cơ hội để ông đối phó và tranh biện về nội dung chính trị của bài ông phát biểu, điều cần nhớ là phiên tòa sẽ đi vào lịch sử và ông Trump muốn có 1 trang sử công bằng với ông.
Vì sao họ quyết kết tội ông Trump?
Đã từ lâu và đã nhiều lần báo chí chính thống dự đoán ông Trump sẽ “tự ân xá” trước ngày 20/1/2021, điều họ không nói ra là một người phải bị tòa án kết tội hay đang bị truy tố thì mới nói đến chuyện ân xá.
Nếu ông Trump có tội thì đó là tội ông làm chính trị, làm đảo lộn mọi “trật tự” mà các chính trị gia cả đảng Dân Chủ lẫn đảng Cộng Hòa, giới báo chí, giới khoa bảng, giới tư bản, giới quan chức chính phủ bấy lâu nay gầy dựng.
Ông Trump có tội vì ông đã gầy dựng lại niềm tin cho gần 75 triệu cử tri Mỹ đã bầu cho ông, trong đó nhiều người đã quá chán ngán các chính trị gia nói một đằng làm một nẻo.
Mặc dù ông Biden đã trở thành tổng thống nhưng hiện vẫn còn 37% cử tri Mỹ tin rằng cuộc bầu cử Tổng thống năm 2020 có quá nhiều bất thường và kết quả không đáng tin cậy.
Lãnh đạo đảng Cộng Hòa tại Hạ Viện ông Kevin McCarthy đã phải chính thức xuống tận Câu Lạc Bộ Mar-a-Lago thuộc tiểu bang Florida để bàn với ông Trump về cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2022 (và có thể đã bàn về chiến lược tranh biện luận tội) cho thấy uy quyền chính trị của ông Trump vẫn còn rất cao.
Nhưng luận tội có thể là cái bẫy nếu ông Trump không cẩn thận những lời tranh biện sẽ trở thành những bằng chứng để đảng Dân Chủ chính thức truy tố ông ra tòa, như vậy họ không chỉ ngăn cản ông tranh cử năm 2024 mà còn đưa ông vào vòng lao lý, hủy hoại tất cả những uy tín chính trị ông đã gầy dựng.
Đưa ông Trump vào tù chính là mục tiêu muốn đạt được của đảng Dân Chủ nên cuộc luận tội lần này sẽ còn nhiều điều bất ngờ rất đáng để quan sát và học hỏi.
Nguyễn Quang Duy
Melbourne, Úc Đại Lợi
4/2/2021
