Mỹ–Việt nâng tầm Đối Tác Chiến Lược Toàn Diện tại Hà Nội
HÀ NỘI, Việt Nam – Việt Nam và Hoa Kỳ đồng tuyên bố thành lập quan hệ Đối Tác Chiến Lược Toàn Diện vì “hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững,” sau cuộc hội đàm giữa Tổng Bí Thư CSVN Nguyễn Phú Trọng và Tổng Thống Joe Biden tại Trụ Sở Trung Ương Đảng CSVN ở Hà Nội vào Chủ Nhật, 10 Tháng Chín, trong khuôn khổ chuyến viếng thăm 24 giờ của nhà lãnh đạo Mỹ.
Tổng Thống Biden mở màn chuyến viếng thăm Việt Nam đầu tiên, nói rằng hai quốc gia có cơ hội định hình khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương trong nhiều thập niên tới – bằng chứng cho thấy mối bang giao đã tiến xa so với cái mà Biden đề cập là “quá khứ nghiệt ngã” của cuộc Chiến Tranh Việt Nam đã chấm dứt từ gần nửa thế kỷ trước.
Quyết định nâng tầm mức quan hệ ngoại giao Việt – Mỹ lên Đối Tác Chiến Lược Toàn Diện được xác định trong thông cáo của Ban Đối Ngoại Trung Ương của Việt Nam vào cùng ngày. Đây là mức quan hệ ngoại giao cao nhất của Việt Nam, đưa Hoa Kỳ lên ngang tầm với Trung Quốc và Nga.
Thông cáo viết: “Tổng Bí Thư Nguyễn Phú Trọng nhiệt liệt chào mừng, đánh giá cao Tổng Thống Biden thăm Việt Nam đúng vào dịp hai nước kỷ niệm 10 năm xác lập quan hệ Đối Tác Toàn Diện. Chuyến thăm có ý nghĩa đặc biệt, là dịp để lãnh đạo hai nước trao đổi về quan hệ hai nước và các vấn đề quốc tế vì lợi ích của nhân dân hai nước, đóng góp vào hòa bình, hợp tác, phát triển bền vững ở khu vực và thế giới”.
Tổng Thống Biden, gặp gỡ các nhà lãnh đạo của Việt Nam, cho biết ông hy vọng hai bên có thể đạt mục tiêu về khí hậu, kinh tế và các phương diện khác của chuyến viếng thăm Hà Nội.
Tổng Thống Hoa Kỳ, tự coi mình là một phần của “thế hệ Việt Nam” mặc dù ông không tham chiến, gọi Việt Nam là “một người bạn, một đối tác đáng tin cậy và một thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế.” Biden cũng nhắc tới cựu quân nhân John Kerry, nay là người chuyên trách về biến đổi khí hậu cho chính quyền Biden, và cố Thượng Nghị Sĩ John McCain từ Arizona, từng bị bắt làm tù binh ở Hỏa Lò trong cuộc chiến.
Việt Nam “đánh giá cao lập trường của Mỹ ủng hộ lập trường của Việt Nam và ASEAN về vấn đề Biển Đông,” đồng thời mong muốn “giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, thực hiện DOC, sớm ký kết COC hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có Công Ước về Luật Biển của Liên Hợp Quốc năm 1982”.
Tổng Bí Thư CSVN Nguyễn Phú Trọng tuyên bố: “Việt Nam hoan nghênh việc hai nước xác lập quan hệ ở tầm cao mới là Đối Tác Chiến Lược Toàn Diện vì hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững”.
Tổng Thống Biden hoan nghênh tuyên bố nâng quan hệ ngoại giao Mỹ-Việt lên tầm cao nhất.
Phía Việt Nam cũng hy vọng “việc thúc đẩy mạnh mẽ hợp tác kinh tế – thương mại – đầu tư và tăng trưởng kinh tế bao trùm theo hướng đổi mới sáng tạo tiếp tục là nền tảng trọng tâm, động lực cho quan hệ hai nước và việc hai bên nhất trí tạo đột phá trong hợp tác về khoa học, công nghệ”.
Đối với khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương và thế giới, Mỹ ủng hộ một khu vực “mở, ổn định, an toàn, liên kết và thịnh vượng,” Tổng Thống Biden nói.
Vị trí chiến lược của Việt Nam trong khu vực cũng được Tổng Thống Hoa Kỳ đánh giá cao, đồng thời Biden khẳng định sự ủng hộ đối với vai trò trung tâm của ASEAN và mong muốn hợp tác với Việt Nam để đóng góp vào đoàn kết và thịnh vượng của ASEAN.
Biển Đông đóng vai trò quan trọng đối với sự thịnh vượng và ổn định trên chính trường quốc tế đối với Hoa Kỳ, và Tổng Thống Biden khẳng định lại quan điểm của Mỹ về Biển Đông.
Cả hai ông Trọng và Biden đều không nêu rõ hoặc tránh né nhắc đến sự trỗi dậy của nền kinh tế và địa chính trị của Trung Quốc đã góp phần như thế nào vào quan hệ đối tác chiến lược toàn diện vừa được thiết lập tại Hà Nội.
Tuy thế, bằng chứng cho thấy rằng Trung Quốc vẫn là cái rốn của nền kinh tế đa quốc gia ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Một phân tích mới từ Viện Kinh Tế Quốc Tế Peterson cho thấy các quốc gia trong IPEF (Khuôn Khổ Kinh Tế Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương) nhập cảng gần 30% hàng hóa từ Trung Quốc và xuất cảng gần 20% qua Trung Quốc. Sự lệ thuộc này tăng mạnh từ năm 2010.
Tại buổi họp báo, một số phóng viên đặt câu hỏi về mối quan hệ giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, kể cả những tố cáo của Bắc Kinh là Hoa Kỳ đang co cụm trong tư thế “Chiến Tranh Lạnh” với những giới hạn đầu tư và căng thẳng gia tăng về tiếp cận kỹ nghệ. Biden trả lời một phóng viên: “Tôi không muốn cô lập Trung Quốc”. Ông nói tiếp: “Tôi chỉ muốn đoan chắc rằng chúng ta có một mối quan hệ với Trung Quốc càng lúc càng tiến bộ và xếp đặt đâu ra đó”.
Trong lần gặp gỡ kỳ này, cả hai ông Trọng và Biden đều bày tỏ lòng hoan hỷ khi tái ngộ sau lần gặp cuối cùng cách đây khoảng tám năm ở Washington, ông Biden cho biết, lúc đó ông đang tại nhiệm chức Phó Tổng Thống.
Ông Trọng tìm cách nói lời đường mật với Biden, người đang đối diện với những thắc mắc dai dẳng tại quê nhà với việc đã bước sang tuổi bát tuần và vẫn đang chạy đua tái tranh cử cho nhiệm kỳ tới.
Cố Vấn An Ninh Tòa Bạch Ốc Jake Sullivan nhìn thấy tiềm năng mở rộng bang giao giữa Hoa Kỳ và Việt Nam khi một trong những viên chức hàng đầu, Lê Hoài Trung, đã viếng thăm Washington vào ngày 29 Tháng Sáu.
Sau khi nói chuyện với Trung, Sullivan trở lại phòng làm việc và đưa ra quyết định sau khi tham vấn ý kiến của nhóm chuyên gia, rằng Hoa Kỳ gửi một bức quốc thư cho chính phủ Việt Nam, đề nghị hai quốc gia đưa giao thương và ngoại giao lên mức cao nhất, theo một viên chức ẩn danh cho hay. (T/H, N/V)
