Một đặc điểm chung của hầu hết các bệnh hiện đại và cách để phòng ngừa

Điểm chung của bệnh tiểu đường, bệnh tim, bệnh gan nhiễm mỡ và ung thư là gì? Chúng có thể kiểm soát bằng những yếu tố nào? Cảm xúc? Lối sống? Vận động? Ăn uống?…

Các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng, nguyên nhân phổ biến trong một danh sách dài các bệnh hiện đại là do tình trạng “mất kiểm soát viêm”. Viêm là một cách quan trọng để cơ thể tự bảo vệ khỏi nhiễm trùng, bệnh tật hoặc thương tích. 

Để chống lại các vấn đề sức khỏe đó, cơ thể tăng cường sản xuất các tế bào bạch cầu, tế bào miễn dịch, và các chất được gọi là cytokine. Nó được kiểm soát bởi một nhóm các hormone được gọi là prostaglandins, một số trong đó thúc đẩy và một số khác thì làm giảm viêm. 

Đông Y và nghiên cứu khoa học có nhiều quan điểm giống nhau về nguyên nhân và cách chữa trị của chứng viêm.

Các dấu hiệu điển hình của viêm cấp tính (ngắn hạn) gồm đỏ, đau, nóng và sưng. Trong khi đó, tình trạng viêm mãn tính (dài hạn) thường xảy ra bên trong cơ thể mà không có bất kỳ triệu chứng đáng chú ý nào. Loại viêm dài hạn này có thể dẫn đến các bệnh mãn tính như tiểu đường, bệnh tim, đột quỵ, viêm khớp, viêm đại tràng, đau cơ xơ hóa, lupus, Alzheimer, mệt mỏi mãn tính, gan nhiễm mỡ và ung thư.

Tuy nhiên, bạn có thể kiểm soát chứng viêm thông qua một số yếu tố, bao gồm cảm xúc, lối sống, và đặc biệt là qua các chế độ ăn.

Các yếu tố gây viêm

Theo Đông Y, viêm thường có xu hướng kết hợp với nhiệt. Nhiệt cũng là một dấu hiệu chính của chứng viêm. Bạn có thể cảm giác được cơn nóng này rất rõ ràng khi chỗ nào đó bị nhiễm trùng, sưng, đỏ. Nếu nhiệt độ không quá cao, thì nó có thể gây ra các triệu chứng tinh tế hơn như: cảm giác nóng nhẹ, khát nước, khó chịu, đổ nhiều mồ hôi, bồn chồn, và táo bón.

Nhiệt gây viêm có thể đến từ nhiều nguồn khác nhau, chế độ ăn uống là một trong số đó. Theo ẩm thực truyền thống, thì viêm có thể đến từ việc ăn quá nhiều thức ăn cay, nhiều dầu mỡ, và đồ ngọt. 

Quan điểm y học phương Tây cũng tương tự, ăn những thực phẩm không lành mạnh cũng gây viêm và làm trầm trọng thêm các triệu chứng viêm. Chất béo có liên quan chặt chẽ đến chứng viêm, vì cơ thể tạo ra prostaglandin từ axit béo. Những chất béo thúc đẩy viêm bao gồm chất béo chuyển hóa – chẳng hạn như bơ thực vật, chất béo thực vật, và chất béo bão hòa – được tìm thấy trong các sản phẩm động vật, trừ cá.

Nhiệt cũng sinh ra từ sự trì trệ. Điều này đơn giản có nghĩa là: khi mọi thứ không chuyển động tốt, thì nó sẽ tạo ra những tích tụ nhiệt. Trong cơ thể bạn, bất cứ thứ gì – từ năng lượng, tiêu hóa, kể cả cảm xúc của bạn – đều có thể bị trì trệ, biểu hiện ra là lười vận động, béo phì, hay căng thẳng. 

Bạn đã từng thấy ai đó nổi nóng vì tức giận chưa, đó chính là trì trệ, sự trì trệ cảm xúc đã sinh ra nóng giận. Mặc dù cách suy nghĩ này có vẻ xa lạ với phương Tây, nhưng đây không chỉ là sự đối xứng mang tính biểu tượng. 

Ví dụ, một nguyên nhân phổ biến của cơn tức giận dai dẳng là khi ai đó không thể từ bỏ một sự việc, chẳng hạn như một sự xúc phạm. Thay vì chấp nhận hoàn cảnh, và tiếp tục sống cuộc sống của riêng mình, họ cứ tiếp tục suy nghĩ về tình huống đó, lâu ngày sẽ khiến họ tức tối và rất dễ nổi giận.

Thực phẩm và tình trạng viêm

Nào có nhiều thực phẩm để chống tức giận cơ chứ. Bạn có thể nghĩ vậy, nhưng chỉ cần chọn những thực phẩm giúp cho cơ thể giảm tình trạng viêm, là bạn sẽ có thể yên ổn trở lại – cả về tâm hồn và thể xác. Ngược lại, có những món ăn mà bạn nên tránh xa, để tránh cho bản thân dễ ở trong tình trạng kích động và hay nôn nóng.

Muốn chống viêm, bạn tìm đến các loại thực phẩm sau:

• Rau xanh các loại, đặc biệt bông cải xanh, cải xoăn, cải Brussels, bắp cải, súp lơ, v.v.
• Trái cây các loại, đặc biệt là các loại quả mọng có màu đậm như nho, dâu tây, anh đào…
• Trái cây giàu chất béo: Bơ và ô liu
• Chất béo lành mạnh: Dầu cá, dầu ô liu, dầu dừa, dầu hạt lanh…
• Cá béo: Cá hồi, cá mòi, cá trích, cá thu và cá cơm
• Các loại hạt như hạnh nhân, óc chó…
• Ớt: Ớt chuông và ớt sừng
• Cacao, sô cô la đen
• Nghệ, gừng, cỏ cà ri, quế
• Trà xanh

Còn các loại thực phẩm dễ gây viêm bao gồm:

• Thức ăn nhanh: Các bữa ăn tiện lợi, khoai tây chiên, bánh quy giòn
• Carbohydrate tinh chế: bánh mì trắng, mì ống, gạo trắng, các loại bánh từ bột mì
• Đồ chiên: khoai tây chiên, bánh rán, gà rán, phô mai que, trứng cuộn
• Đồ uống có đường: soda, trà ngọt, nước tăng lực, nước ngọt
• Thịt chế biến sẵn: thịt xông khói, thịt bò khô, thịt hộp, xúc xích
• Chất béo chuyển hóa: shortening, dầu thực vật hydro hóa một phần, bơ thực vật

Một số yếu tố khác để kiểm soát tình trạng viêm 

Duy trì trọng lượng thích hợp. Mô mỡ là sự tích tụ của ẩm thấp, theo thời gian sẽ chuyển sang nhiệt. Nghiên cứu phương Tây cũng cho thấy mỡ bụng có mối quan hệ mật thiết với chứng viêm.

Tập thể dục thường xuyên. Tập thể dục giúp năng lượng di chuyển và giảm căng thẳng là 2 nguyên nhân góp phần gây viêm. Tập thể dục cũng cải thiện sức khỏe của tim và phổi của bạn. Bạn không cần phải đăng ký ở phòng tập gym; đi bộ 20–30 phút ít nhất bốn lần một tuần là sẽ có tác dụng.

Nếu bạn là người hút thuốc, hãy bỏ thuốc lá. Hút thuốc lá sẽ tạo ra nhiệt trong cơ thể, làm viêm phổi và ức chế tuần hoàn. Do vậy, hãy bỏ hút thuốc lá ngay từ bây giờ.

Kiểm soát căng thẳng. Căng thẳng là một kẻ giết người theo đúng nghĩa. Bạn có thể tham gia lớp học thiền, yoga, tập hít thở sâu để giảm căng thẳng. (NTD)