Lí do giá dầu về âm và liệu người dùng có thể đổ đầy xăng xe miễn phí?

Lần đầu tiên trong lịch sử thị trường dầu mỏ, hợp đồng dầu thô giao tháng 5 tại Mỹ rơi xuống mức âm, chạm gần ngưỡng -37 USD/thùng hôm 20/4.

Business Insider dẫn lời các nhà phân tích ngành năng lượng cho biết giá dầu thô đã có thể giảm xuống mức âm kể từ khi lao dốc lần đầu tiên vào tháng 3 – thời điểm bùng nổ cuộc chiến giá dầu giữa Arab Saudi và Nga, cũng như do tác động của đại dịch COVID-19 khiến nhu cầu sụt giảm mạnh.

“Tôi nghĩ giá dầu về âm có thể xảy ra trong tương lai”, ông Per Pagnus Nysveen – trưởng bộ phận phân tích tại Rystad Energy, cho hay vào ngày 27/3.

Tuy nhiên, các chuyên gia lại không dự đoán rằng giá dầu WTI – tiêu chuẩn của thị trường dầu mỏ Mỹ, có thể chuyển sang sắc đỏ, hoặc ít nhất là sụt giảm mạnh như đã xảy ra hôm 20/4.

Vì sao giá dầu có thể âm?

Một khi dầu thô được bơm ra khỏi mặt đất, sản phẩm phải được chứa và vận chuyển đến điểm tiêu thụ. Khi đó, nhà sản xuất sẽ phải trả tiền cho quá trình này.

Khi giá dầu lao dốc, nhà sản xuất có thể sẽ mất tiền khi bán dầu, đơn giản là vì họ không thể thu lại chi phí sản xuất. Tuy nhiên, trong trường hợp xấu như hiện nay thì chẳng ai muốn mua dầu thô vì các nền kinh tế đều đang bị phong tỏa một phần hoặc trên toàn quốc, hoạt động sản xuất và tiêu dùng đều đình trệ.

Khi nhu cầu dầu thô suy yếu, các kho chứa bắt đầu được lấp đầy, đặc biệt là tại Cushing, Oklahoma – địa điểm vận chuyển dầu WTI đi tiêu thụ.

“Các thương nhân nắm bắt thời cơ khi giá dầu rẻ và bơm đầy kho chứa. Tuy nhiên lúc này, kho chứa dầu WTI đã đạt giới hạn vật lí”, nhà phân tích Louise Dickson của Rystad Energy nói.

Ông Nysveen lí giải, khi không còn kho chứa dầu WTI và không có khách hàng muốn mua dầu, giá dầu có thể về âm và trên thực tế thì đã giảm xuống -37 USD/thùng trong phiên 20/4.

Theo Quartz, dầu thô thường được bán thông qua hợp đồng giao sau, tức là có một khoảng cách giữa giá giao sau và giá giao ngay tại ngày giao hàng thực tế.

Hợp đồng dầu thô giao tháng 5 sẽ hết hạn vào hôm nay (21/4) và khoảng cách về giá đã tăng chóng mặt vì ngày càng nhiều nhà đầu tư dự đoán rằng nhu cầu sẽ khó phục hồi ít nhất là cho đến mùa thu năm nay, từ đó gây ra tình trạng bán tháo lịch sử.

Tình huống giá dầu hiện tại, thường được gọi là “contango”, có nghĩa là dầu thô sẽ có giá tốt hơn trong tương lai, khi nhu cầu dự kiến tăng lên thay vì giá giao ngay ở thời điểm hiện tại.

Nếu khách mua có thể tìm đủ kho chứa dầu, nhiều khả năng họ sẽ thu lợi lớn. Tuy nhiên, chiến lược chênh lệch giá này phụ thuộc vào việc phân bổ hệ thống kho chứa, kiểm soát chi phí cũng như những thay đổi lớn trong nhu cầu dầu thô toàn cầu.

Nhà sản xuất sẽ phải trả tiền cho người mua dầu

Giá dầu thô giao tháng 6 và tháng 7 vẫn ổn định trong phiên giao dịch 20/4. Tuy nhiên, nếu giá dầu thô tiếp tục ở ngưỡng âm, nhà sản xuất sẽ phải cho không dầu hoặc trả tiền cho người mua để mang dầu đi chứ không phải tự trữ dầu trong kho chứa.

“Họ sẽ không thể bán dầu vì chẳng ai muốn mua”, ông Nysveen đề cập đến trường hợp giá dầu tiếp tục xấu đi. “Khi đó, nhà sản xuất thực chất phải trả tiền cho ai đó để mang dầu đi”.

Tại sao nhà sản xuất không đóng cửa giếng dầu cho đến khi giá tăng trở lại? Nhà phân tích Nysveen cho rằng mọi việc không dễ như vậy. Trong một số trường hợp, đóng cửa giếng dầu có thể “phá hủy” nguồn tài nguyên đó.

“Cho nên không phải lúc nào cũng có thể ngừng sản xuất dầu”, ông Nysveen nói.

Giá dầu về âm không đồng nghĩa người tiêu dùng và doanh nghiệp sẽ có lợi

Giá dầu thô giảm có nghĩa là giá xăng cũng sẽ đi xuống. Hôm 20/4, giá xăng trung bình ở Mỹ chỉ là 1,8 USD/lít, theo AAA.

Tuy nhiên, không phải vì hợp đồng dầu thô giao tháng 5 về âm mà giá xăng cũng như vậy. Hợp đồng dầu thô giao tháng 6 và tháng 7, lần lượt bán với giá 21 USD/thùng và 27 USD/thùng theo ghi nhận của Business Insider, là chỉ số phù hợp hơn cho giá xăng trong dài hạn. Do đó, người tiêu dùng có thể chỉ được hưởng lợi nhờ giá dầu về âm trong ngắn hạn.

Tuy nhiên, giá dầu về âm có thể là tin xấu đối với các công ty xăng, dầu của Mỹ. Ông Dickson nói: “Khi chúng ta đạt đến ngưỡng này, bước đi hợp lí tiếp theo sẽ là đóng cửa giếng dầu và tuyên bố phá sản”.