Bắt ông Jimmy Lai, Bắc Kinh đang bóp nghẹt quyền tự do báo chí ở Hồng Kông?
Giới quan sát nhận định việc chính quyền Hồng Kông bắt giữ ông trùm truyền thông Jimmy Lai Chee-ying vào sáng 10/8 đã giáng đòn mạnh mẽ vào các quan điểm ủng hộ dân chủ và tự do báo chí ở hòn đảo.
Ông Jimmy Lai sinh năm 1948 tại tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc trong một gia đình giàu có, nhưng ông đã mất gần như tất cả khi Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) lên nắm quyền vào năm 1949. Trốn sang Hồng Kông khi mới 12 tuổi, ông Lai đã lao động cật lực, tự học tiếng Anh và cuối cùng thành lập đế chế thời trang Giordano ở tuổi 25.
Sự nghiệp của ông rẽ hướng vào năm 1989 khi ĐCSTQ điều xe tăng đến quảng trường Thiên An Môn để đè bẹp các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ của sinh viên Trung Quốc ở Bắc Kinh. Ông quyết định thành lập tờ báo đầu tiên và bắt đầu chỉ trích các chính sách của Trung Quốc đại lục. Ông Lai sau đó bán cổ phần trong Giordano để theo đuổi ngành truyền thông. Ông là người sáng lập ra tờ báo Apple Daily và tạp chí Next Digital, nền tảng truyền thông ủng hộ dân chủ Hồng Kông.
Bắt người, đột kích tòa soạn
Tờ RTHK đưa tin, tỷ phú Hồng Kông Jimmy Lai cùng 6 người khác đã bị bắt vào sáng nay với cáo buộc vi phạm luật an ninh quốc gia.
Cảnh sát cho biết trên trang Facebook rằng họ đã bắt giữ 7 người đàn ông trong độ tuổi từ 39 đến 72, với cáo buộc thông đồng với lực lượng nước ngoài và lừa đảo. Lực lượng này cho biết hoạt động bắt giữ vẫn đang diễn ra và không loại trừ khả năng có thêm nhiều vụ bắt người khác.
Tờ AFP đưa tin, tỷ phú Lai đã bị đưa khỏi nhà ở Ho Man Tin vào sáng sớm nay. Hai con trai của ông Lai cùng các lãnh đạo tờ Apple Daily thuộc sở hữu của ông, trong đó có giám đốc điều hành Cheung Kim-hung và giám đốc tài chính Chow Tat-kuen, cũng bị bắt sau đó.
Steve Li, giám đốc cấp cao của sở an ninh quốc gia cảnh sát, sau đó nói với giới truyền thông có mặt bên ngoài tòa nhà Apple Daily rằng cuộc đột kích này liên quan đến tài liệu tin tức.
Sau khi bắt giữ ông Lai, khoảng 100 cảnh sát đã đột kích tòa soạn của Apple Daily ở Tseung Kwan O. Đoạn phim được quay trong tòa soạn cho thấy cảnh sát đã khám xét một số tài liệu trên bàn làm việc.
Cảnh sát cũng đã đột kích vào nhà hàng Four Seasons ở Trung Hoàn. Nhà hàng này được điều hành bởi một trong hai người con trai bị bắt của ông Lai.
Tờ Hoàn Cầu Thời Báo của Bắc Kinh tuyên bố ông Jimmy Lai bị bắt với tội danh câu kết với ngoại bang và khó có thể được bảo lãnh tại ngoại cũng như “chắc chắn sẽ nhận án phạt thích đáng”.
Bóp nghẹt quyền tự do báo chí
Apple Daily được coi là một tiếng nói mạnh mẽ ủng hộ dân chủ, tự do và chống lại các chính sách làm xói mòn quyền tự trị của Hồng Kông. Từ lâu, ông Jimmy Lai đã trở thành đối tượng bị chỉ trích của các chiến dịch truyền thông từ đại lục. Ông từng nhiều lần bị bắt hoặc truy tố. Ông cùng tờ Apple Daily cũng từng là mục tiêu tấn công bạo lực từ những kẻ giấu mặt.
Sau vụ bắt giữ của cảnh sát Hồng Kông sáng nay, nhiều nhà hoạt động đã lên tiếng phản đối động thái này.
Tờ The Guardian dẫn lời nhà hoạt động Eddie Chu-hoi Dick cáo buộc việc ĐCSTQ muốn đóng cửa Apple Daily và bắt giữ ông Lai “là bước đầu tiên để dập tắt báo chí Hồng Kông”.
Reuters dẫn phát biểu của ông Steven Butler, điều phối viên chương trình châu Á của Ủy ban Bảo vệ Nhà báo: “Việc bắt giữ ông trùm truyền thông Jimmy Lai gây ra những lo ngại lớn rằng luật an ninh quốc gia Hồng Kông sẽ được sử dụng để đàn áp các quan điểm ủng hộ dân chủ và hạn chế tự do báo chí”.
“Hãy trả tự do cho ông Jimmy Lai và hủy hết các tội danh”, ông Butler nhấn mạnh.
Đảng Dân chủ Hồng Kông đăng trên Facebook: “Các cuộc khám xét công khai các văn phòng truyền thông đã tác động mạnh mẽ đến ngành này… quyền tự do báo chí và ngôn luận đang bị đe dọa”.
“Đảng Dân chủ kêu gọi Chính phủ (Hồng Kông) ngừng sử dụng luật pháp như một vũ khí cũng như dừng việc truy quét lớn chống lại những người bất đồng chính kiến theo luật an ninh quốc gia Hồng Kông, điều này sẽ chỉ gây ra sự phá hủy xã hội Hồng Kông”.
Tạp chí Next Digital của ông Lai tuyên bố trên Facebook: “Chúng tôi không sợ bị đàn áp, chúng tôi kiên quyết lên tiếng và tôn vinh vai trò của mình. Chúng tôi sát cánh với Hồng Kông”.
Tại Đài Bắc, Thủ tướng Đài Loan Tô Trinh Xương nói với các phóng viên: “Trung Quốc không nên đối xử với Hồng Kông theo cách này. Đài Loan đang theo dõi sát sao tình hình ở Hồng Kông và quan tâm đến người dân Hồng Kông. Một lần nữa, chúng tôi kêu gọi chính phủ Trung Quốc giữ lời hứa và tôn trọng nền dân chủ và tự do của Hồng Kông”. (DKN)
