150 năm có thực sự là giới hạn tuổi thọ của con người?
Trong khi hầu hết chúng ta đều mong đợi sống đến khoảng 80 tuổi, một số người bất chấp kỳ vọng và sống đến hơn 100 tuổi.
Ở những nơi như Okinawa, Nhật Bản và Sardinia, Ý, có rất nhiều người sống trên 100 tuổi. Người cao tuổi nhất trong lịch sử – một phụ nữ Pháp tên là Jeanne Calment – sống đến 122. Khi bà sinh ra vào năm 1875, tuổi thọ trung bình khi đó là khoảng 43.
Nhưng con người thực sự có thể sống được bao lâu? Đó là một câu hỏi mà mọi người đã đặt ra trong nhiều thế kỷ. Trong khi tuổi thọ trung bình (số năm một người có thể sống) tương đối dễ tính, thì ước tính tuổi thọ tối đa (độ tuổi lớn nhất mà con người có thể đạt được) khó dự báo hơn nhiều.
Các nghiên cứu trước đây đã đặt giới hạn này là gần 140 tuổi. Nhưng một nghiên cứu gần đây hơn đề xuất rằng giới hạn tuổi thọ của con người là gần 150.
Phương pháp lâu đời nhất và vẫn được sử dụng rộng rãi nhất để tính tuổi thọ là dựa vào phương trình Gompertz. Đây là quan sát, lần đầu tiên được thực hiện vào thế kỷ 19, rằng tỷ lệ tử vong của con người do bệnh tật tăng lên theo cấp số nhân theo thời gian.
Về cơ bản, điều này có nghĩa là nguy cơ tử vong của một người – chẳng hạn như do ung thư, bệnh tim và nhiều bệnh nhiễm trùng – tăng gấp đôi sau mỗi 8 đến 9 năm.
Hiện các nhà nghiên cứu ở Singapore, Nga và Mỹ đã thực hiện một cách tiếp cận khác để ước tính tuổi thọ tối đa của con người. Sử dụng mô hình máy tính, họ ước tính rằng giới hạn tuổi thọ của con người là khoảng 150 năm.
Về mặt trực giác, cần có mối quan hệ giữa khả năng tử vong và mức độ hồi phục nhanh chóng và hoàn toàn khỏi bệnh tật. Thông số này là thước đo khả năng duy trì cân bằng nội môi – trạng thái cân bằng sinh lý bình thường của cơ thể – và được gọi là khả năng phục hồi.
Trên thực tế, lão hóa được định nghĩa là sự mất khả năng duy trì cân bằng nội môi. Thông thường, những người càng trẻ tuổi thì khả năng hồi phục nhanh chóng sau bệnh tật càng tốt.
Để thực hiện nghiên cứu mô hình hóa, các nhà nghiên cứu đã lấy mẫu máu của hơn 70,000 người tham gia ở độ tuổi đến 85 và xem xét những thay đổi ngắn hạn trong số lượng tế bào máu của họ.
Số lượng tế bào máu trắng của một người cho biết mức độ viêm (bệnh tật) trong cơ thể của họ, trong khi khối lượng tế bào hồng cầu cho biết một người có nguy cơ mắc bệnh tim hoặc đột quỵ, hoặc suy giảm nhận thức, chẳng hạn như mất trí nhớ. Sau đó, các nhà nghiên cứu đã đơn giản hóa dữ liệu này thành một tham số duy nhất, mà họ gọi là chỉ báo trạng thái sinh vật động (Dosi).
Những thay đổi về giá trị Dosi ở những người tham gia đã dự đoán ai sẽ mắc các bệnh liên quan đến tuổi tác, mức độ thay đổi này ở mỗi người và mô hình hóa sự mất khả năng phục hồi theo tuổi tác. Những tính toán này dự đoán rằng đối với tất cả mọi người – bất kể sức khỏe hay di truyền của họ – khả năng phục hồi thất bại hoàn toàn ở mức 150, đưa ra một giới hạn lý thuyết về tuổi thọ tối đa của con người.
Nhưng các ước tính kiểu này giả định rằng sẽ không có tiến bộ nào trong tương lai, chẳng hạn như sẽ không có phương pháp điều trị y tế mới nào được tìm thấy cho các bệnh thông thường. Đây là một thiếu sót lớn, vì những tiến bộ đáng kể xảy ra trong suốt cuộc đời và điều này có lợi cho một số người hơn những người khác.
Ví dụ, một đứa trẻ được sinh ra ngày nay có thể dựa vào tiến bộ y học khoảng 85 năm để nâng cao tuổi thọ của chúng, trong khi một đứa trẻ 85 tuổi còn sống hiện nay bị giới hạn bởi các công nghệ y tế hiện tại.
Do đó, phép tính được các nhà nghiên cứu này sử dụng sẽ tương đối chính xác đối với những người già nhưng sẽ trở nên ít chính xác đối với những người trẻ hơn.
Giới hạn tuổi thọ tối đa của Dosi dài hơn khoảng 25% so với thời gian sống của Jeanne Calment. Vì vậy, nếu bạn định đánh bại nó, bạn cần ba điều quan trọng.
Đầu tiên là gen tốt, thứ khiến cho việc sống hơn trăm tuổi không quá khó khăn. Thứ hai, một chế độ ăn kiêng và kế hoạch tập thể dục tuyệt vời, có thể kéo dài thêm 15 năm tuổi thọ. Và cuối cùng, một bước đột phá trong việc biến kiến thức của chúng ta về sinh học của lão hóa thành các phương pháp điều trị và thuốc để tăng tuổi thọ khỏe mạnh.
Hiện nay, việc tăng thêm hơn 15-20% tuổi thọ khỏe mạnh ở động vật có vú bình thường là vô cùng khó khăn, một phần do hiểu biết của chúng ta về sinh học của sự lão hóa vẫn chưa đầy đủ. Nhưng có thể tăng tuổi thọ của các sinh vật đơn giản hơn nhiều – chẳng hạn như giun đũa – lên đến mười lần.
Ngay cả với tốc độ phát triển hiện tại, chúng ta có thể tự tin mong đợi tuổi thọ sẽ tăng lên bởi vì điều này đã xảy ra kể từ khi Gompertz còn sống vào những năm 1860. Trên thực tế, nếu bạn dành nửa giờ để đọc bài báo này, tuổi thọ trung bình sẽ tăng thêm 6 phút. Thật không may, với tốc độ đó, một người bình thường sẽ không sống đến 150 trong ba thế kỷ nữa. (T/H, NDT)
