Đòn thuế của Trump thay đổi cục diện bầu cử Úc thế nào?
Cuộc bầu cử của Úc không liên quan tới Tổng thống Trump, nhưng chính sách thuế quan của ông được coi là yếu tố giúp Thủ tướng Albanese tái đắc cử.
Hai tháng trước, khi Úc chuẩn bị bước vào cuộc bầu cử quan trọng, Thủ tướng Anthony Albanese của Lao động không nhận được nhiều sự ủng hộ. Ông thường xuyên xếp sau đối thủ Peter Dutton, ứng viên đảng Tự do đối lập, trong các cuộc thăm dò về bầu cử, khi nhiều cử tri cho rằng Albanese “nhàm chán và không có gì mới mẻ”.
Trong chiến dịch tranh cử, Dutton, 54 tuổi, tán thành một số ý tưởng và thông điệp của Tổng thống Mỹ Donald Trump, điều khiến các đối thủ gọi ông bằng biệt danh “Temu Trump”, trong đó Temu nhằm ám chỉ đến trang thương mại điện tử của Trung Quốc.
Chính sách về văn hóa của Dutton, cựu sĩ quan cảnh sát Úc, gần giống cách ông Trump chống lại các chương trình đa dạng, bình đẳng và hòa nhập (DEI) cũng như làn sóng “phân biệt chủng tộc” trong các trường học. Ông cũng hứa hẹn về một phiên bản Ban Hiệu suất Chính phủ (DOGE) như của Mỹ ở Úc.
Nhưng đến tháng 4, ông Trump ký lệnh áp thuế quan 25% đối với nhôm và thép của Úc, trước khi áp mức thuế chung 10%. Đòn thuế quan của ông Trump đã khiến cử tri Úc bắt đầu quay lưng với ứng viên bảo thủ Dutton, chuyển sang ủng hộ Albanese, dù đương kim Thủ tướng không công khai chỉ trích ông Trump.
Thủ tướng Albanese chưa bao giờ tự coi mình là người có lập trường chống Tổng thống Trump trong chiến dịch tái tranh cử. Ông nói tin tưởng ông Trump và tôn trọng tiến trình dân chủ của Mỹ.
Ông hiếm khi nhắc đến tên ông Trump, chuyển hướng các câu hỏi về lãnh đạo Mỹ sang vấn đề thặng dư ngân sách hoặc nói rằng ông muốn tập trung vào Úc. Ông thận trọng hoặc không đưa ra bất kỳ lời lẽ nặng nề nào với ông Trump, cũng như cam kết không trả đũa đòn thuế quan của Mỹ.
Dù vậy, tác động từ đòn thuế và các chính sách của ông Trump lên cử tri Úc vẫn rõ rệt đến mức đã thúc đẩy họ bỏ phiếu cho ông Albanese, giúp xoay chuyển cục diện bầu cử.
Kết quả kiểm phiếu được công bố cuối tuần trước cho thấy Lao động đã giành ít nhất 87 ghế tại Hạ viện, vượt qua mốc 76 ghế để giành chiến thắng theo quy định, giúp ông Albanese trở thành Thủ tướng Úc đầu tiên giành được nhiệm kỳ thứ hai trong hơn hai thập kỷ qua.
“Ông Trump đã hoàn toàn tác động tới quỹ đạo của cuộc bầu cử này”, Sean Kelly, nhà bình luận chính trị của Sydney Morning Herald, nói và thêm rằng những biến động mà chính sách của ông Trump gây ra với thế giới đã khiến “sự nhàm chán của Albanese trở thành điều khá hấp dẫn”.
Trong bối cảnh đòn thuế quan khiến nhiều người Úc lung lay niềm tin vào đồng minh Mỹ, dấy lên nỗi lo suy thoái, những lập trường tranh cử giống ông Trump của Dutton ngày càng phản tác dụng, theo giới phân tích.
“Một yếu tố tác động đến cuộc bầu cử mà tất cả chúng ta đều có thể thừa nhận và nhận ra là Trump”, thượng nghị sĩ đảng Tự do James Paterson nói.
Nhiều người Úc đã bày tỏ lo lắng khi quỹ hưu trí của họ bị ảnh hưởng khi thị trường phản ứng với các thông báo về chính sách áp thuế của ông Trump.
“Các quyết định thuế quan của ông Trump bị người Úc chỉ trích dữ dội. Điều đó thực sự thúc đẩy mọi người nhìn vào ông Dutton và ông Trump để nói ‘không’. Đó là chiến thắng cho chính trị trung dung”, Chris Wallace, giáo sư lịch sử chính trị tại Đại học Canberra, nói.
Chỉ vài tuần trước, nhiều người cho rằng Lao động sẽ không thể giành được đa số tại quốc hội. Nhưng kết quả bầu cử đã cho thấy điều ngược lại, khi ông Albanese và đảng của mình giành chiến thắng áp đảo, trong khi Dutton thậm chí còn mất cả ghế của mình tại quốc hội.
“Tôi đã rất ngạc nhiên về quy mô chiến thắng của Lao động, nó thực sự áp đảo và ấn tượng”, Niki Savva, nhà bình luận chính trị Úc, nói.
Trong bài phát biểu chiến thắng, ông Albanese đã ám chỉ tới việc đối thủ của ông theo đuổi các chính sách giống như ông Trump.
“Chúng ta không cần phải xin xỏ, mượn hay sao chép từ bất kỳ đâu. Chúng ta không tìm kiếm nguồn cảm hứng từ nước ngoài. Chúng ta tìm thấy nó ngay tại đây, trong các giá trị và con người của đất nước chúng ta”, ông nói.
Cuộc bầu cử ở Úc là sự kiện bầu cử thứ hai trong vòng chưa đầy một tuần bị ảnh hưởng bởi các chính sách thương mại của ông Trump, sau khi đảng trung tả của Canada cũng nhờ làn sóng bất bình với ông Trump để giành chiến thắng đầu tuần trước.
“Các chính sách của ông Trump về mặt nào đó đã tạo cơ hội cho các đảng chính trị trung tả trên khắp thế giới”, Michael Fullilove, giám đốc điều hành tổ chức tư vấn Viện Lowy ở Sydney, nói.
Cách ông Albanese đảo ngược tình thế gần giống với sự hồi sinh chính trị của Thủ tướng Canada Mark Carney, người đã nhận được ủng hộ nhiều hơn của cử tri sau đòn thuế quan của ông Trump, theo giới quan sát.
Mikeal Hooley, cử tri Úc 35 tuổi, cho hay anh hài lòng với thành tích của ông Albanese trong 3 năm cầm quyền, nhưng chính việc ông Dutton theo đuổi lập trường giống Tổng thống Mỹ mới là yếu tố định đoạt lá phiếu của anh dành cho Lao động.
“Tâm trạng của người Úc là chúng tôi không muốn theo con đường đó. Chúng tôi không muốn những lời hùng biện và bối cảnh chính trị như ở Mỹ”, Hooley nói.
Ron Richardson, một cử tri khác ủng hộ Lao động, cho biết ảnh hưởng của ông Trump có thể nhận thấy trong cách ông Dutton đưa ra các cam kết chính sách, mô tả chúng là “thất thường và thiếu cụ thể”.
“Tôi nghĩ Dutton đã theo dõi ông Trump quá nhiều và điều đó gây bất lợi cho chính ông ấy”, cử tri 81 tuổi này nói.
Tại sự kiện mừng chiến thắng, Thủ tướng Albanese và các cấp phó vẫn thận trọng với các bình luận của họ, không đề cập trực tiếp tới ông Trump.
“Một số người có thể muốn bắt chước điều tồi tệ nhất của quốc gia khác”, Ngoại trưởng Penny Wong nói, thêm rằng Thủ tướng “ủng hộ những gì tốt nhất của đất nước chúng ta”.
Ông Albanese cũng có bình luận tương tự, đề cập tới bất ổn kinh tế toàn cầu nhưng không nhắc tới ông Trump. “Người Úc đã chọn đối mặt thách thức toàn cầu theo cách của Úc”, ông nói.
Về phần mình, khi được hỏi về kết quả bầu cử Úc, ông Trump khẳng định “tôi rất thân thiện với Albanese”, nhưng tỏ ra xa cách với Dutton.
“Tôi không biết gì khác về cuộc bầu cử ngoài người chiến thắng là Albanese, ông ấy rất tốt”, Tổng thống Trump nói. “Tôi không có ý niệm gì về người đã đối đầu với ông ấy”. (T/H, VNE)
