Phát hiện bằng chứng rõ ràng về sự sống ngoài Hệ Mặt Trời
Các nhà thiên văn học quốc tế vừa công bố phát hiện ‘manh mối’ khả năng nhất từ trước đến nay về sự sống ngoài Hệ Mặt Trời, nhờ vào dữ liệu từ kính viễn vọng không gian James Webb.
Trong một công bố gây chấn động giới khoa học, nhóm các nhà nghiên cứu Anh – Mỹ tuyên bố đã phát hiện ra những dấu hiệu sinh học tiềm năng trên hành tinh K2-18b, nằm cách Trái Đất 124 năm ánh sáng, thuộc chòm sao Sư Tử. Đây được xem là bằng chứng rõ ràng nhất cho đến nay về khả năng tồn tại sự sống ngoài Trái Đất – dù một số chuyên gia vẫn tỏ ra thận trọng.
Sử dụng kính viễn vọng James Webb, nhóm nghiên cứu đã phát hiện hai hợp chất hóa học trong bầu khí quyển của K2-18b là dimethyl sulfide (DMS) và dimethyl disulfide – vốn trên Trái Đất chỉ do các sinh vật sống sản sinh, chủ yếu là tảo phù du trong đại dương.
Tuy nhiên, các nhà khoa học khẳng định cần thêm các quan sát để xác thực kết luận và chưa thể công bố chính thức về sự tồn tại của sự sống.
“Chúng tôi đã ghi nhận những dấu hiệu cho thấy hoạt động sinh học có thể tồn tại bên ngoài Hệ Mặt Trời,” Giáo sư Nikku Madhusudhan từ Đại học Cambridge, người dẫn đầu nghiên cứu, cho biết trong buổi họp báo.
“Thật lòng mà nói, đây là lần gần nhất chúng ta phát hiện một dấu hiệu có thể quy cho sự sống.”
K2-18b – Hành tinh nằm trong “vùng sống được”
K2-18b có khối lượng gấp hơn 8 lần Trái Đất, bán kính lớn hơn 2.5 lần, và quay quanh ngôi sao của nó với chu kỳ 33 ngày. Điều đặc biệt là hành tinh này nằm trong “vùng sống được” (habitable zone) – nơi không quá nóng cũng không quá lạnh để nước có thể tồn tại ở dạng lỏng.
Trước đó, năm 2023, kính viễn vọng Webb đã phát hiện khí methane và carbon dioxide trong bầu khí quyển hành tinh này – những hợp chất hữu cơ đầu tiên từng được phát hiện trên một ngoại hành tinh trong vùng sống được.
Dựa trên những tín hiệu yếu của DMS từ lần khảo sát trước, nhóm nghiên cứu đã quay lại quan sát K2-18b bằng thiết bị hồng ngoại trung của James Webb để phân tích kỹ hơn. Kết quả cho thấy dấu hiệu của các hợp chất sinh học này rõ ràng hơn nhiều, dù vẫn chưa đạt ngưỡng xác suất thống kê tuyệt đối.
Vẫn cần thận trọng
Một số nhà khoa học cảnh báo không nên quá kỳ vọng. Họ dẫn chứng rằng DMS từng được phát hiện trên sao chổi, điều này cho thấy chất này có thể hình thành từ quá trình phi sinh học.
Tuy vậy, Giáo sư Madhusudhan cho rằng nồng độ DMS trên K2-18b cao gấp hàng nghìn lần so với trên Trái Đất, khiến khả năng nó bắt nguồn từ hoạt động sinh học trở nên đáng tin cậy hơn.
Có sự sống, nhưng không phải người ngoài hành tinh
K2-18b được xếp vào loại hành tinh hycean – hành tinh đại dương với bầu khí quyển giàu hydro. Giới khoa học cho rằng nếu có sự sống, thì đó không phải sinh vật thông minh, mà là vi sinh vật giống như tảo hoặc vi khuẩn cổ xưa trên Trái Đất.
Tuy nhiên, một số nghiên cứu khác lại cho rằng K2-18b có thể quá gần sao chủ nên nhiệt độ quá cao để nước tồn tại, thậm chí có thể là hành tinh có đại dương dung nham.
Cần thêm thời gian xác minh
Giáo sư Madhusudhan cho biết, chỉ cần 16–24 giờ quan sát bổ sung bằng kính Webb là đủ để kiểm chứng phát hiện lần này – một việc hoàn toàn khả thi trong vài năm tới.
“Đây có thể là bước ngoặt lịch sử, khi mà nhân loại sắp có câu trả lời cho câu hỏi lớn nhất: Chúng ta có đơn độc trong vũ trụ?,” ông khẳng định. (T/H, P/L)
